Dünyanın önde gelen uzay ajansları, gezegenimizi ve güneş sistemini daha düzgün tanıyabilmek, temel sorulara cevap bulabilmek için karmaşık ve şiddetli uzay seyahatleri gerçekleştirdi. 2023’te uzay araştırmaları alanında görülen kıymetli gelişmeleri derledik. Perseverance kaya örneklerini topladı
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay aracı Perseverance, Mars’tan kaya numuneleri toplayarak kıymetli bir misyonu yerine getirdi. Bu karmaşık misyonda Perseverance, depoladığı örneklerin olduğu numune tüplerini belirlenen yerlere bıraktı. Perseverance ile bir biçimde temas kesilmesi durumunda, bu örnekler Dünya’ya geri getirilecek.
Bilim insanları kaya örneklerini laboratuvarda incelemek üzere Dünya’ya getirmeyi amaçlıyor. Kızıl Gezegen’de hayat olup olmadığını öğrenmenin en âlâ yolu bu.
Perseverance, Jezero Krateri ismi verilen 45 km genişliğindeki bir keşif alanında araştırma yapmak için Mars’a gönderildi. Burada milyarlarca yıl evvel bir gölün bulunduğu düşünülüyor. Bilim insanları buradan elde edilecek örneklerin, mikrobik organizmaların delillerinin bulunması için de elverişli ortamlar sunduğunu düşünüyor.
50 yıl sonra beşerli Ay seyahati duyuruldu
Yılın en heyecan verici seyahatlerden biri Nisan ayında NASA tarafından duyuruldu. Artemis 2 olarak isimlendirilen misyon ile Ay’a birinci kere bir bayan ve bir siyah astronot da gönderilecek Kasım 2024‘ten evvel gerçekleşmesi planlanan fırlatma için Amerikalı astronotlar Christina Koch, Victor Glover ve Reid Wiseman ile Kanadalı astronot Jeremy Hansen seçildi. Artemis 2 vazifesinde astronotlar Ay’a iniş yapmayacak. Ay’a seyahat edecek astronotların gelecekte izleyecekleri rotanın test edilmesi üzere bir dizi misyon yerine getirilecek.
Avrupa Uzay Ajansı’nın Jüpiter seyahati
NASA’nın beşerli Ay uçuşunu duyurduğu Nisan ayında, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) tezli seyahati başladı. Ajans, Jüpiter’in buzlu uydularını incelemek içinuzay aracını Fransız Guyanası’ndan fırlattı. Aracın Jüpiter’in uydularına ulaşması yaklaşık 8 yıl sürecek. Bilim insanları, Callisto, Europa ve Ganymede isimli uyduların derinliklerinde okyanuslar olduğunu düşünüyor. ESA’nın Jüpiter’in Buzlu Aylarını Keşif (Juice) isimli vazifesi, Jüpiter’in uydularında mikroorganizmaların ömrü için gerekli şartların olup olmadığını anlamayı hedefliyor.
ESA Bilim Yöneticisi Prof. Carole Mundell, bunun çok çılgın bir fikir olmadığını söylüyor: “Örneğin Dünya’daki okyanusların tabanındaki yanardağlar bile bize değişik gezegenler üzere gözükebiliyor. Diğer yerlerde de emsal şartlar varsa mikropların yaşamaması için hiçbir neden yok. Biz Juice misyonuyla bu şartları incelemek istiyoruz.”
Çin uzaya birinci sivilini gönderdi
Çin’in, Tiangong Uzay İstasyonu’na gönderdiği üç astronot ortasında ilk defa bir sivil de yer aldı. Shenzhou-16 uzay aracı, Mayıs ayında ülkenin kuzeybatısındaki Gobi çölünde bulunan Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi’nden fırlatıldı. Mürettebatta Jing Haipeng, Zhu Yangzhu ve Gui Haichao isimli üç kişi bulunuyor. Bu üçlü Çin’in yeni tamamlanan Tiangong Uzay İstasyonu’nda Kasım ayından beri bulunan takımdan vazifesi devralmaları için gönderildi.
Shenzhou-16 mürettebatında Beihang Üniversitesi’nden profesör Gui, uzay istasyonuna çıkan birinci Çinli sivil oldu. Diğer tüm astronotlar Çin Halk Kurtuluş Ordusu üyesiydi.
Hindistan tarih yazdı
Hindistan, Chandrayaan-3 isimli uzay aracı ile Ağustos ayında, Ay’ın güney kutbu yakınına inen birinci ülke oldu. Bu muvaffakiyet ile Hindistan, Ay’a yumuşak iniş gerçekleştiren dördüncü ülke oldu. Rusya’nın tıpkı emelle yaptığı uzay seyahati başarısız olmuştu. Chandrayaan-3’ün gayelerinden biri, bilim insanlarının gelecekte Ay’da insan yerleşimini destekleyebileceğini söylediği su bazlı buzları keşfetmek.
Mükemmel güneş sistemi keşfedildi
Astronomlar, Kasım ayı sonunda, Dünya’dan 100 ışık yılı uzakta, milyarlarca yıldır değişmemiş 6 gezegenden oluşan bir güneş sistemi keşfetti. Sistemdeki gezegenlerin hepsi çabucak birebir büyüklükte ve yaklaşık 12 milyar yıl evvel oluşmalarından bu yana çok az yapısal değişiklik geçirdiler. Bu da bu sistemin nasıl oluştuğuna ve canlı hayatı barındırıp barındırmadığına dair çalışma yapma imkanı sunuyor.
Araştırmayı yöneten Chicago Üniversitesi’nden Dr Rafael Luque, bulunan sistemi “mükemmel güneş sistemi” olarak tanımlıyor: “Bu gezegenler, oluşumlarını gözlemlemek için çok ülkü zira başlangıçları kaotik değil ve oluştuklarından bu yana değişmediler.”
Geçen 30 yılda astronomlar binlerce güneş sistemi keşfetti lakin bunlardan hiçbiri gezegenlerin oluşumunu araştırmak için bu kadar uygun kurallar sunmuyordu.
James Webb’ten gelen inanılmaz görüntüler
2022’de uzaya gönderilen James Webb Uzay Teleskobu, 2023’te birçok “ilk görüntüyü” uzay meraklılarının önüne koydu. Dünyanın en büyük teleskobunun gönderdiği bir fotoğraf, patlayan bir yıldıza ilişkin en ayrıntılı manzaraydı. Nebula Halkası da Webb sayesinde eriştiğimiz inanılmaz fotoğraflar ortasında yer aldı. 
