Avrupa veri merkezlerini uzaya göndermek istiyor ve bu mümkün

Teknoloji dünyasının ayak izleri olan data merkezlerinin sayısı daima olarak artmaya devam ediyor. Yapay zekanın yükselişiyle birlik ağır ölçüde güç tüketen bu tesislerin sayısı ve bunlara yönelik muhtaçlık artarken Avrupa ise bu yapıları uzaya taşımayı kıymetlendiriyor. Bu bağlamda yapılan bir araştırmaya nazaran ise bu, epeyce uygulanabilir bir istek.

Uzay tabanlı data merkezleri

Avrupa’da Net sıfır emisyon ve Bilgi egemenliği için Gelişmiş Uzay Bulutu Projesi‘nin yöneticisi Damien Dumestier’e nazaran, bilgi merkezlerinin yörüngeye fırlatılmasının mümkün olup olamadığını araştıran 16 aylık çalışmada yürek verici sonuçlara ulaşıldı. Avrupa Komitesi ismine Thales Alenia Space tarafından koordine edilen 2 milyon avroluk ASCEND araştırması, uzay tabanlı bilgi merkezlerinin teknik, ekonomik ve çevresel açıdan uygulanabilir olduğunu ortaya koyuyor.

Avrupa’nın data merkezlerini uzaya gönderme dileği büyük ölçüde güç ayağıyla ilgili. Bilindiği üzere bilgi merkezleri -özellikle yapay zeka temelli olanlar-  hem güç tüketiminde hem de soğutma tarafından kıymetli kaynaklara muhtaçlık duyuyor. Milletlerarası Güç Ajansı’na nazaran bu tesislerden kaynaklanan toplam elektrik tüketimi 2026 yılında 1.000 terawatt-saatte ulaşabilir. Bu, Japonya’nın elektrik tüketimiyle kabaca eşdeğer.

Yapay zeka bilgi merkezlerinin klasik bilgi merkezlerine oranla üç kay daha fazla güç tükettiği belirtiliyor. Bu nedenle yeni bir yaklaşımın gerekli olduğunun altı çiziliyor. Çalışmaya nazaran uzaya fırlatılması düşünülen tesislerin yaklaşık 1.400 kilometre yahut Memleketler arası Uzay İstasyonu’nun yaklaşık üç katı yüksekliğine konuşlandırılması planlanıyor.

ASCEND programı kapsamında 2036’ya kadar 10 megawatt kapasiteye sahip 13 uzay tabanlı veri merkezinin konuşlandırılması hedefleniyor. 6.300 metrekarelik her bir yapı bloğunun kendi data merkezi hizmeti için kapasite içerdiğini ve bir uzay aracı aracılığıyla fırlatılacağı belirtiliyor. Uzaya yerleştirilen data merkezleri gerekli olan tüm enerjiyi güneş ışığından elde edecek. Bu hem yer yüzeyinde bir enerji tasarrufu yaratacak hem de CO2 emisyonlarını kıymetli ölçüde azaltarak etrafa katkı yapacak.

Tüm bunlar işin yeterli tarafları olsa da Avrupa şimdi bu dev yapıları fırlatacak araçlara sahip değil. Bu data merkezlerinin yer ile bağlantının sağlanması ve mümkün bakım durumunda atılacak adımlar üzere aşılması gereken birtakım maniler bulunuyor.

Bu ortada geçtiğimiz günlerde deniz altı data merkezi projesini iptal eden Microsoft’un da uzay tabanlı data merkezleri için Loft Orbital üzere şirketlerle işbirliği yaptığını belirtelim. Bir noktada bu türlü sistemlerin uzayda yer alacağını öngörmek hayli kolay, çünkü Ay’a ve akabinde Mars’a kurulması planlanan kalıcı üsler için emsal araçlara muhtaçlık duyulacaktır.