Avrupa, 6 milyar euro harcayarak SpaceX’in Starlink’i ve Amazon’un Kuiper’ine rakip IRIS² isminde bir uydu ağı kurmaya hazırlanıyor. 170’e kadar uydudan oluşan filo, Avrupa Birliği hükümetleri için şifreli irtibat sağlayacak ve 2025 ile 2027 yılları ortasında uzak bölgelere yeni geniş bant hizmetleri sunacak. Şuan için ana IRIS² kontratı için onaylanmış tek yarışmacı Airbus, Thales Alenia Space, Eutelsat, Hispasat ve SES’ten oluşan bir konsorsiyum. Ancak IRIS² projesi önemli bir zorlukla karşı karşıya: yapay zekadaki süratli ilerlemelere karşı ayak uyduramama tehlikesi. Eski Fransız Hava Kuvvetleri şefi Denis Mercier ve eski Airbus yöneticisi Marc Fontaine geçen hafta Politico’da yazdıkları bir yazıda “IRIS² daha fırlatılmadan geride kalma tehlikesiyle karşı karşıya” diye uyardı.
Mercier ve Fontaine, yerleşik yapay zeka yazılımı konusunda uzmanlaşmış bir Alman start-up’ı olan Helsing’de yönetici olarak çalışıyor. IRIS² tasarlandığında yapay zekanın “biraz fütüristik bir teknoloji” olduğunu belirten müellifler, “Fakat son iki üç yılda dünya, yapay zekanın olgunlaştığını ve neredeyse her yerde kullanılmaya hazır olduğunu fark etti.” kelamlarını kaydetti.
Bir sözcü, “Şu anda çok umut verici bir seçenek olan IRIS² sistemini çalıştıran algoritmalara yapay zeka yeteneklerini dahil etme ihtimalini araştırıyoruz” açıklamasında bulundu.
Teknoloji uzmanları, ileri bilgi sürecin, istihbarat teşkilatları üzere kullanıcılar tarafından uzaydan yahut öbür kaynaklardan gelen büyük ölçüde ham datayı işlemek ve tahlil etmek için alanda yaygın olarak kullanıldığını söylüyor.
Yapay zeka uydulara da geliyor
Yapay zekayı direkt uydulara yerleştirmek (Edge Computing olarak da bilinir), analistler için aşırı data yükünü azaltmalarına yahut kendilerini karmaşık karıştırma tekniklerine nazaran ayarlamalarına imkan tanıyabilir.
Yazarlar, “Çin üzere rakip ülkelerin bu temel özelliği kendi uydularına entegre ettiklerini varsaymalıyız – Avrupa’nın IRIS²’yi bu olmadan fırlatmayı göze alamaz” kelamlarını sarfetti.
Airbus liderliğindeki küme, Helsing makalesi hakkında direkt yorum yapmadı lakin IRIS²’nin “Avrupa çapındaki şirketlerin en son teknoloji ve uzmanlığından yararlanmayı hedefleyeceğini” söyledi.
ESA, ana IRIS² kontratı imzalandıktan sonra işin yavaş yavaş daha küçük şirketlere aktarılacağını söyledi. ESA Navigasyon müdürü Francisco-Javier Benedicto Ruiz, “Bu iş biraz vakit alacak ve 2024 yılı boyunca sürecek” açıklamasında bulundu.
