Ay’da saat kaç? NASA, Ay için yeni bir zaman dilimi oluşturacak

Günümüze kadar “Ay’da saat kaç?” sorusunu düşünmek ve buna bir yanıt aramak zorunda kalmamıştık. Lakin giderek artan sayıda Ay misyonu planlanırken ve insanların önümüzdeki yıllarda Dünya’nın uydusunda kalıcı bir üs kurma amacı yaparken vakit, kıymetli bir faktör haline geliyor. Bu bağlamda ABD, NASA’yı  2026 yılına kadar Ay için yeni bir vakit standardı oluşturmakla görevlendirdi. Vazife kapsamında Koordineli Ay Saati (LTC – Coordinated Lunar Time) Ay vazifelerinde resmi zaman referansı oluşturacak.

Ay’da saat kaç?

NASA, 2026 sonuna kadar LTC’yi uygulamaya koymak için ABD’nin Ticaret, Savunma, Dışişleri ve Ulaştırma Bakanlıkları ile birlikte çalışacak. Bu çalışmada milletlerarası Artemis Anlaşması da değerli rol oynayacak. Bilindiği üzere Artemis Mutabakatı, şu anda 37 ülkeden oluşuyor ve ülke sayıları giderek artıyor. Uzay araştırmalarını ve çalışma prensiplerini düzenleyen bu mutabakata Çin ve Rusya katılmış değil.

ABD Bilim ve Teknoloji Siyaseti Ofisi (OSTP), yapmış olduğu açıklamada “NASA, özel şirketler ve dünyanın dört bir yanındaki uzay ajansları Ay’a, Mars’a ve ötesine vazifeler gerçekleştirirken, güvenlik ve doğruluk için vakit standartları oluşturmamız önemli” dedi.

Görelilik Teorisine nazaran vakit, sürat ve kütle çekimine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hasebiyle Dünya’daki vakit ile Ay’daki vakit birbirinden farklıdır. Şayet Ay’da Dünya merkezli bir saat kullanılacak olursa her Dünya günü başına ortalama 58,7 mikrosaniye kazandığı görülecektir. Bu da hassas vazifeler için risk oluşturabilir. Bilhassa öteki ülkelerle birlikte gerçekleştirilecek vazifelerde senkronizasyon için standart bir vakit ölçümü son derece kritik bir faktör olabilir.

LTC’nin birebir vakitte Dünya’nın tüm vakit dilimleri için bir standart olan Eşgüdümlü Kozmik Vakit ya da özgün kısaltmasıyla UTC ile uyumlu olması isteniyor. LTC standardı ile birlikte navigasyon, bilimsel misyonlar ve bağlantıda global hassasiyet sağlanmış olacak.

NASA‘nın Artemis programı, beşerli Mars misyonları için öncül bir amaç pozisyonunda. NASA, bir yahut daha fazla üst kurarak Ay’da kalıcı olmayı amaçlıyor. NASA bugüne kadar bir Artemis vazifesi gerçekleştirebildi. Artemis 1, 2022’nin sonlarında mürettebatsız Orion kapsülünü Ay yörüngesine gönderip Dünya’ya geri getirdi. Artemis 2‘nin Eylül 2025’te Ay’ın etrafına 4 astronot çıkarması ve geri getirmesi planlanıyor. Ana amaç olan Artemis 3 ise 2026’da astronotları Ay’ın güney kutbuna yakın bir pozisyona indirecek. ABD’nin yanı sıra Çin de 2030’dan evvel Ay’a astronot göndermeyi hedefliyor.