Üretken yapay zeka alanında yaşanan ilerlemeler insanları hayrete düşürmeye ve şaşırtmaya devam ediyor. Her yeni model ve sürümde yetenekleri çok daha gelişmiş ve neredeyse insan üzere davranabilen yapay zekalar hayatımızda yer edinmeye başlıyor. Waterloo Üniversitesi‘nde yapılan yeni bir araştırmaya nazaran birçok insan günümüz yapay zekalarının bir yere kadar bilince sahip olduğuna inanıyor. Pekala nitekim yapay zekaların şuuru var mı?
İnsanların yüzde 67’si yapay zekaların şuurlu olduğuna inanıyor
ABD’de yapılan çalışmada insanlara ChatGPT’nin şuur kapasitesine ve plan yapma, mantık yürütme, hisleri hissetme vb. yeteneklere sahip olabileceğini düşünüp düşünmedikleri soruldu. Çalışmaya katılanlardan OpenAI tarafından üretilen ChatGPT’nin karşılıklarını 1 ila 100 ortasında değerlendirmeleri istendi; 100, yapay zekanın şuurunun katiyen olduğuna, 1 ise olmadığı manasına geliyor. Sonuçlara nazaran iştirakçilerin yüzde 67’si yahut üçte ikisinden fazlası yapay zekaların bir dereceye kadar bilince sahip olduğuna inanıyor. Çalışmaya 300 kişi katılmış -yani örneklem küçük- olsa da sıradan kullanıcıların benzeri yanılgılara sahip olduğunu sıklıkla görüyoruz.
Çalışma, ChatGPT kullanımı arttıkça şahısların sohbet robotunun bir çeşit bilince sahip olduğuna inanma olasılıklarının arttığını gösteriyor. Araştırmacılar ChatGPT’nin insanlara çok benzeri halde konuşup yazabildiğini ve bunun da insan yargısını etkilediğini söylüyor. Çalışmada bu durumun beşerler üzerinde hem berbat hem de olumlu tesirleri olabileceği bedellendiriliyor. Bu yargısal yaklaşım, şahısların toplumsal bağlarını ve özgüvenini artırabilir yahut duygusal bağımlılığa yol açarak insanlardan soyutlanmaya yahut kritik kararlar için yapay zekaya çok inanç duyulmasına yol açabilir.
Yapay zekaların şuuru var mı?
Bu sorunun en kısa karşılığı yapay zekaların günümüzde bir bilince sahip olmadıklarıdır. Yapay zekalar nasıl çalışıyor? Bilgilerimizi silebilir miyiz? başlıklı içeriğimizde yapay zekaların çalışma biçimlerini ayrıntılıca aktardığımız üzere yapay zekalar, sizin yazdığınızı yahut kendi karşılıklarını aslında “anlamıyorlar”.
Yaptıkları rastgele bir şeyi bir manaya olmadan yapıyorlar. Hatta verdikleri karşılıklarda insanların kullandığı sözleri kullansalar da aslında sözlerin gerçekte ne manaya geldiğini yahut farklı durumlarda neye işaret edebileceklerini bilmiyorlar. Temelinde sözler de kullanmıyorlar. Bunun yerine sözleri tokenizasyon ismi verilen çok erken bir basamakta sayılara dönüştürüp bunların öteki sayı kümeleriyle olan münasebetlerine bakıyorlar. En nihayetinde ChatGPT yahut öbür misal yapay zekalar verdikleri cevapları bir olasılık hesaplaması sonucunda veriyor. Literatürde bir karşılığı olmasa ChatGPT benzerlerine “olasılık robotu” demek pek yanlış olmayacaktır.
Çalışma prensipleri gereği bu mümkünlük hesabı her bir sorguda farklılık gösterebiliyor. Yani, ChatGPT’ye birebir tıpkı soruyu sorsanız bile verdiği yanıt her seferinde büyük ihtimalle farklı olacaktır. Mesela çabucak üstte iki farklı aygıt ve hesap üzerinden yaptığım örnekte olduğu üzere.
