Ulaşım formundan bağımsız olarak herkes konforlu bir yolcuk sürecini talep eder. Örneğin hava seyahatini ele alalım; uçağın maruz kaldığı türbülans hem araca hem de yolcuya ziyan verebilir. Bunun nedenleri çoklukla atmosferik basınç farklılıkları, jet akımları, dağların etrafındaki hava, soğuk yahut sıcak hava cepheleri yahut gök gürültülü fırtınalar olabilir. Lakin yeni bir çalışma, bu türbülansların önüne geçme yahut tesirlerini minimuma indirmeyi amaçlıyor. Türbülans sorunu tarihe karışabilir
Birkaç ay evvel yayınladığımız haberimizde uçakların artık daha çok türbülansa girdiğinden bahsetmiştik. Bunun gerisinde iklim değişikliği bulunurken Avusturyalı bir işletme, türbülans meselesini büyük ölçüde çözecek bir sistem geliştirdiğini duyurdu. Viyana merkezli Turbulence Solutions firması, sensörler, lidar ve uçuş kontrol yazılımından oluşan bir karışımla akımları izleyerek, kestirim ederek ve yöneterek türbülansın sonuçlarını azaltmayı amaçlıyor.
Firmaya nazaran, Turbulence Cancelling olarak isimlendirilen sistem denetim yüzeyi sapmalarına karşı koyarak yolcular tarafından hissedilen türbülansı yüzde 80’den fazla azaltabiliyor. Sistem, uçağın kanatlarına takılan sensörlü iki metre uzunluğundaki çubuklardan oluşuyor. Ekipman, uçağın gövdesinin farklı kısımları boyunca hava basıncındaki küçük dalgalanmaları tespit ediyor. Şartlara bağlı olarak ise kanatlarda ince ayarlamalar yapıyor. Toplanan bilgiler, uçağın denetim yüzeylerini milisaniyeler içinde dengelemeye karar veren bir “Turbulence Suppressing Program” ile besleniyor.
Turbulence Solutions proje yöneticisi Yves Remmler yaptığı açıklamada, “Hava basıncı farklı olarak ölçüldüğünden, temel olarak hava akışının istikametini okuyabiliyoruz ve hava akışının istikametinden türbülansın ne tarafta olacağını ve türbülansın büyüklüğünü iddia edebiliyoruz” dedi. Bununla birlikte teknolojinin kalkış ve inişten çok uçuş için tasarlandığı belirtiliyor. Firmaya nazaran, beşerli şov uçaklarıyla yapılan uçuş testleri, yolcular tarafından hissedilen türbülans yüklerini yüzde 80’den fazla azaltmaya yardımcı olarak olumlu tesirleri şimdiden doğruladı. Şirkete nazaran, sistemin daima ayarlamaları pilotun müdahalelerinden farklı, bu nedenle her an geçersiz kılınabiliyorlar ve olağan uçuş denetimlerine müdahale etmiyorlar. Bununla birlikte teknoloji halihazırda küçük uçaklar için uygulanabilir olsa da ticari uçaklardaki kullanım için biraz daha yol alınması gerekmekte.
Yeni bir araştırmaya nazaran, ölümcül açık hava türbülansı, iklim değiştikçe artan bir eğilime şahit oluyor. 1979’dan 2020’ye kadar, dünyanın en ağır hava rotalarından biri olan Kuzey Atlantik üzerindeki yıllık toplam şiddetli türbülans uzunluğu yüzde 55 oranında artış göstermiş durumda. Havayolu şirketleri, türbülansa bağlı olarak yılda onlarca milyon dolar ziyanı göğüslemek zorunda kalıyor.
