Geçtiğimiz hafta Çin’de düzenlenen bir teknoloji forumunda Çinli şirket NeuCyber NeuroTech, bir maymunun yalnızca düşünerek robotik bir kolu denetim etmesini sağlayan yerli üretim beyin çipini tanıttı. Fuarda sergilenen görüntüde maymunun ayrıyeten yalnızca düşünerek robotik kol aracılığıyla bir çileği kavraması da gösterildi. Bu beyin çipi temelinde Elon Musk’ın Neuralink şirketinin üzerinde çalıştığı misal beyin çipine benziyor. Lakin Çinli şirket kendi tahliliyle biraz daha farklı bir alana, bilişsel gelişime odaklanıyor.
Çin’den beyin çipi atılımı
Aktarılanlara nazaran NeuCyber NeuroTech ve Çin Beyin Araştırmaları Enstitüsü tarafından geliştirilen sistem, beyne yerleştirilen yumuşak elektrot filamentlerinden oluşuyor. Araştırmacılar NeuCyber Array BMI System‘in Çin’de yüksek performanslı invaziv beyin-makine arayüzü (BMI) teknolojisindeki boşluğu doldurduğunu söylüyor.
Beyin-makine arayüzü (BMI) yahut beyin-bilgisayar arayüzleri (BMI) bir müddettir aslında hayatımızda olsa da Çin, bu alandaki yeteneğinin Batı ile rekabet edebilecek düzeyde olduğunu gözler önüne seriyor. Bu, Çin’in her alanda kendi kendine yetme eforunun bir modülü olarak okunabilir. Bununla birlikte ortalarında Elon Musk‘ın Neuralink‘inin de bulunduğu bir küme startup bu teknolojiyi ticarileştirmek üzere bir müddettir çalışıyor. Bu tip sistemler ekseriyetle robotik kol, klavye yahut akıllı telefon üzere aygıtların kontrollerinin beyin sinyalleriyle yapılmasını amaçlıyor.
Çin, bilişsel gelişimi hedefliyor
ABD yahut öbür batılı ülkelerdeki araştırmalar son derece hassas ve katı bir halde ilerletiliyor. Ameliyat gerektiren yahut ameliyatsız olarak başa yapıştırılan beyin çipleri, insan sıhhatinde tesirler yaratabilecek potansiyele sahip. Bu nedenle düzenleyici kurumlar beşerli deneylerde katı davranıyor. Neuralink bile yeni diyebileceğimiz bir vakitte birinci insan deneğine beyin çipini taktı.
Öte yandan Çin’de işer daha farklı ilerliyor. Çin’in genel nüfus için noninvaziv (ameliyatsız) BCI’lara olan ilgisinin değişik bir boyutta olduğu söyleniyor. Georgetown Üniversitesi Güvenlik ve Gelişen Teknoloji Merkezi (CSET) baş analisti William Hannas, Çin’in tıbbi olmayan gayelerle BCI’lar üzerine yaptığı araştırmaları inceledi. Rapora nazaran Çin, beyin çipi araştırmalarında sağlıklı insanların bilişsel gelişimini içerenetik hususlarda en ufak çekingenlik bile göstermiyor. Tıbbi olmayan emeller ortasına dikkat modülasyonu, uyku düzenlemesi, hafıza düzenlemesi ve destekleyici BCI teknolojileri için dış iskeletler üzere uygulamalar giriyor.
Belirtilenlere nazaran baş derisinden gelen elektrik sinyallerini yorumlamak beynin içindekileri yorumlamaktan çok daha güç, fakat Çin’de beyin sinyallerinin tahlilini düzgünleştirmek için makine öğrenme tekniklerini kullanmaya yönelik büyük bir çaba bulunuyor.
ABD’de benzeri çalışmalar var
Bu ortada ABD’de bu tip tıbbi olmayan BCI çalışmalarına takviye veriyor. Emotiv ve Neurable gibi teşebbüsler dikkat ve odaklanmayı geliştirmeyi amaçlayan EEG başlıkları (giyilebilir BCI olarak da tabir ediliyor) satmaya başladı. ABD Savunma Bakanlığı ise siber savunma yahut insansız hava araçlarının işçi tarafından denetim edilmesini sağlayabilecek giyilebilir arayüzler üzerinde yapılan çalışmalara fon sağlıyor.
Ancak Çin ve ABD ortasında önemli bir yaklaşım farklılığı olduğu belirtiliyor. ABD, sivil ve askeri araştırmaları birbirinden ayırırken Çin tarafında ise bunlar ortasındaki çizgi çok bulanık.
Bu bulanık yapının Çin’in hükümet yapısı, sosyokültürel normları ve nörobilim araştırma gayelerinin askeri gayeleriyle yakından uyumlu olmasıyla ilişkilendiriliyor. Ayrıyeten Çin’in BCI’ları erken bir periyotta benimsemeye başlarsa bunun ABD’nin ulusal güvenliği için bir tehdit oluşturabileceği söyleniyor. Uzmanlar ve araştırmacılar BCI teknolojisinin devlet denetimli bir silaha dönüşmesinden kaygı duyuyor.
