Çin’in bir müddettir gelişmiş hipersonik motoru üzerinde çalışmalar gerçekleştirdiği biliniyor. Bir müddet evvel ise ülkenin en büyük medya organlarından South China Morning Post’un (SCMP) yayınladığı habere nazaran Çin, dünyanın en güçlü döner patlamalı motorunu geliştirerek devrimsel bir adım attı. Geliştirilen motor ile kıtalar ortası seyahatin yalnızca birkaç saat süreceği söyleniyor. “Devrimsel” olarak nitelendirilen yeni hava soluyan motorun bir uçağı 30 km yüksekliğe taşıması ve Mach 16 civarında seyahat etmesi bekleniyor. Şayet doğruysa, bu süratte kıtalararası uçuşların yalnızca saatler sürmesi ve klâsik jet motorlarına kıyasla çok daha az yakıt tüketmesi gerekiyor. Zhang Yining ve takımı tarafından Pekin Güç Makineleri Enstitüsü’nde tasarlanan motor hakkında bilinenler epeyce sonlu.
Mach 16 düzeyine ulaşabilecek
Hakemli Chinese Journal of Propulsion Technology mecmuasında yayınlananlara nazaran motor iki modda çalışabiliyor. Bunlardan birincisinin kesintisiz bir döner patlama motoru (Rotating Detonation Engine -RDE) olarak çalışan alt-Mach 7 modu olduğu belirtiliyor. Bu modda dışarıdan gelen hava yakıtla karışarak ateşleniyor ve bu da bir şok dalgasının oluşmasına neden oluyor. Bu şok dalgasının ise dairesel bir oda içinde yayılması sağlanıyor. Böylelikle dönüş sırasında şok dalgası daha fazla yakıtı tutuşturarak uçak için güçlü ve daima bir itiş gücü sağlıyor.
ABD ve Japonya üzere başka ülkeler de şu anda kendi RDE konseptleri üzerinde çalışıyor. Hatta NASA yakın vakitte bir prototip motoru yerde test etmişti. Çin de son vakitlerde kendi yer testleri ve hatta bir drone varyantı ile RDE teknolojisinde atılımlar yaptığını bildirdi. Motorun ikinci modunda ise uçak, Mach 7’nin üzerine çıktığında, şok dalgası dönmeyi durdurarak motorun art tarafındaki dairesel bir platforma ağırlaşıyor. Bu bir nevi scramjet motoru üzere diyebiliriz. Araştırmacıların makalede açıkladığı üzere yakıt, gelen havanın yüksek suratı nedeniyle art platforma ulaştığında otomatik olarak patlıyor. Bu da güçlü bir itici güç sağlayarak Mach 16 düzeylerini mümkün kılıyor.
Zhang ve meslektaşları araştırma makalelerinde motorlarının verimliliğini açıklamadılar. Lakin, evvelki bilimsel varsayımlara nazaran, yanıcı gazların patlaması kimyasal gücün yaklaşık %80’ini kinetik güce dönüştürebiliyor. Klâsik turbofan motorlarda bu oran yüzde 30’lar seviyesinde. Bununla birlikte araştırmacılar geliştirilmesi gereken kıymetli alanlar olduğunu da açıklıyor.
