Hollanda, bu yılın başlarında ABD’nin ihracat kısıtlamalarını takiben kimi çip üretim ekipmanlarının Çin’e sevkiyatına ait ihracat lisanslarını iptal etmiş ve ASML’nin satışları durdurulmuştu. Bu vesileyle Çin’in ASML’den almayı planladığı DUV (Derin Ultraviyole) makinelerinin satışı engellenmişti. Lakin görünüşe nazaran Çin’in ASML’ye erişimi daha da kısıtlanabilir. Çünkü Hollanda, Çin’in ASML araçlarından askeri avantaj elde etmeye çalıştığını düşünüyor. Çin’e yeni kısıtlamalar gelebilir
Hollanda, ASML’nin gelişmiş derin ultraviyole (DUV) litografi araçlarından kimilerinin Çin’e ihracatını yasaklamış olsa da, şirket Çinli müşterilerine yüz milyonlarca dolar bedelinde litografi sistemler göndermeye devam ediyor. Reuters’in haberine nazaran Hollanda Ticaret Bakanı Geoffrey van Leeuwen, ASML’nin ekipmanlarının Çin ordusunu güçlendirmek için kullanılabileceğinden tasa duyuyor.
Geoffrey van Leeuwen’e nazaran Çin, ASML’nin araçlarını kullanarak yüksek bedelli silah sistemleri ve kitle imha silahları için gelişmiş çipler üretebilir. Van Leeuwen, sonuç olarak Hollanda hükümetinin ihracat lisansı kararlarını gözden geçirirken dikkatini istenmeyen kullanım riski üzerine ağırlaştırması gerektiğinin altını çiziyor. Haliyle bu telaşlar Çin’in çip üretim araçlarına erişimini daha da zorlaştırabilir.
Çin, 18 yeni fabrika inşa ediyor
Geçtiğimiz yılın son çeyreğinde getirilen lisans zorunluluğuna karşın Hollanda hükümeti Çin’e gelişmiş yarı iletken ekipman ihracatı için birkaç lisansı onaylarken kimilerini da iptal etmişti. ASML ise Çin’e yönelik kısıtlamaların sıkılaşması halinde işlerinin etkileneceği ikazında bulunuyor. Öte yandan Çinli şirketler süratli bir biçimde çok sayıda yarı iletken üretim fabrikaları inşa ediyor. Bu çeşitte 18 fabrikanın 2024’te faaliyete geçmesi bekleniyor. Bu tesislerin ASML’nin ekipmanlarına muhtaçlığı var lakin bunlar gelişmiş litografilerden çok daha olgun süreçlere odaklanacağı söyleniyor. Günümüzde 28nm yahut daha evvelki nesiller “olgun” ve “eski” süreçler olarak kabul edilse de bu teknolojilerle üretilen ekipmanların askeri hedefli kullanımı performans açısından bir sorun yaratmıyor.
Bu nedenden ötürü son devirlerde ABD’nin Çin’e yönelik ihracat kısıtlamalarını genişletmeyi düşündüğü söylentileri ortaya çıkmış durumda. Şayet ABD bu türlü bir karar alırsa DUV ekipmanlarında gördüğümüz üzere Japonya, Hollanda, Tayvan ve Güney Kore’nin de kısıtlamalara katılması mümkün.
