Tarih boyunca bilim ve teknolojiye katkıda bulunan Türk bilim insanları astronomi, tıp, matematik ve mantık alanlarında çok sayıda eser yazmıştır. Farabi’den Ali Kuşçu’ya, Türkiye’nin birinci nükleer mühendisi Prof. Dr. Ahmet Yüksel Özemre’den Nobel ödüllü bilim adamı Prof. Dr. Aziz Sancar’a, pek çok Türk bilim insanı dünya çapında ses getiren çalışmalarıyla bilime ve teknolojiye istikamet vermiştir.
Türk bilim insanları ve çalışmaları 🧬
Matematik, fizik, tarih, kimya ve daha birçok alanda dünyaca tanınmış Türk bilim insanları ve yaptıkları çalışmalar ⬇️
Cahit Arf: Dünyaca ünlü matematikçi
Cahit Arf, 1910 – 1997 yılları ortasında yaşamış dünyaca ünlü matematikçidir. Cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan ve kendi ismiyle anılan “Arf Sabiti“, “Arf Halkaları” ve “Arf Kapanışları” üzere tabirleri bularak matematik ve bilim dünyasına değerli katkılarda bulunmuştur. Cebir, sayılar teorisi, esneklik teorisi, tahlil, geometri ve mühendislik matematiği üzere çok çeşitli alanlarda yaptığı çalışmalarla matematiğe temel katkılarda bulunan Cahit Arf, 20’den fazla özgün yayın vermiştir. Arf, 1948’de İnönü Ödülü’nü, 1974’de TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazanmıştır.
Aziz Sancar: Nobel ödüllü bilim insanı
Amerikalı, Türk doktor, akademisyen, biyokimyager, moleküler biyolog ve bilim insanıdır. Aziz Sancar bilim insanı mıdır diye sıkça merak edilir. 2015’te DNA tamiratına ait çalışmaları nedeniyle Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan birinci Türk bilim insanı olarak tarihe geçmiştir. 2001 yılında Amerikan Kimya Cemiyeti tarafından verilen Kuzey Carolina Seçkin Kimyager Ödülü’nü almaya hak kazanan Sancar, 2005 yılında bilim dünyasının en itibarlı üyelikleri ortasında yer alan ABD Ulusal Bilimler Akademisi’ne seçilerek bu akademiye seçilen birinci Türk bilim insanı olmuştur.
Hulusi Behçet: Türk dermatoloji uzmanı ve bilim insanı
Hulusi Behçet, 1937 yılında bir kan damarı enflamasyonu (vaskülit) hastalığı olan ve bugün kendi ismiyle anılan Behçet hastalığını tanım eden birinci bilim insanı olmuştur. 1922’den itibaren frengi üzerinde çalışmalar yapmıştır ve frenginin tanısı, tedavisi, kalıtımsal özellikleri, serolojisi ve toplumsal istikametleri üzerine birçok milletlerarası makale yayınlamıştır.
Ali Kuşçu: Astronom, matematikçi, fizikçi, filozof ve lisan bilimci
Ali Kuşçu, Ay’ın birinci haritasını çıkaran âlimdir. Medreselerde matematik derslerinin okutulmasında kıymetli rolü olan Ali Kuşçu, tıpkı vakitte İstanbul’un enlem ve boylamını ölçmüş, dünyanın eğikliğini, Ay’ın evrelerini hesaplamış ve çeşitli güneş saatleri icat etmiştir. Astronomi ve matematik alanında iki kıymetli yapıtı vardır; Bunlardan birisi Fatih’e sunulduğu için “Fethiye” ismi verilen astronomi kitabıdır. Öbür kıymetli yapıtı ise Fatih’in ismine atfen “Muhammediye” ismini verdiği matematik kitabıdır.
Farabi: Ünlü filozof ve bilim insanı
Farabi, filozof ve bilim insanı, birebir vakitte gök bilimci, mantıkçı ve müzisyendir. Fizik alanında da kıymetli çalışmalar yapan Farabi, sesin fiziki açıklamasını yapan birinci âlimdir. Yaptığı deneyler sonucunda titreşimlerin dalga uzunluğuna nazaran azalıp çoğaldığını tespit etmiştir. Bu keşfiyle musiki aletlerinin imalinde gerekli olan düsturları bulmuştur. Müzik kuramı hakkında sistematik olarak kitap yazan birinci bilginimizdir.
Halil İbrahim İnalcık: Türk tarihçi ve dünyaca ünlü bilim insanı
Halil İnalcık, Cambridge Milletlerarası Biyografi Merkezi tarafından dünyada sosyal bilimler alanında sayılı bilim insanları arasında gösterilmiştir. Yapıtlarıyla Osmanlı-Türk tarihine hem siyasi ve ekonomik bahislerde hem de kültür ve medeniyet tarihi alanında özgün katkılarda bulunmuş bir bilim adamıdır.
Mahmut Gazi Yaşargil: Türk bilim insanı ve tıp hekimi
Mahmut Gazi Yaşargil, beyin ve hudut cerrahisi alanında uzmandır. Hatta dünyada çağdaş beyin ve hudut cerrahisinin kurucusudur. Beyin cerrahisi pratiğinde, mikroskop kullanımının (mikrocerrahinin) hayata geçirilmesinde ve yaygınlaştırmasındaki katkılarıyla bilinir. Gazi Yaşargil, Amerikan Cerrahlar Birliği tarafından yüzyılın beyin cerrahı olarak isimlendirilir. Yaşargil, ayrıyeten dünyanın birinci beyin bypass ameliyatını gerçekleştiren kişidir. Dr. Yaşargil’in icatları arasında; beyin loblarını açmada kullanılan Leyla Ekartörü (kızının adıdır), ameliyatlarda kullanılan görüş alanını arttıran pratik kullanımlı kayan mikroskop ve kendi tasarımı Yaşargil Anevrizma Klipsleri sayılabilir.
Uğur Şahin ve Hasret Türeci: İmmünolog, akademisyen ve bilim insanları
Hasret Türeci ve Uğur Şahin, Koronavirüs aşısını bulan BioNTech’in Türk-Alman kurucularıdır. İmmünolog, onkolog, akademisyen ve bilim insanı olan Şahin, BioNTech’in kurucu ortağı ve CEO’sudur. Birebir vakitte, Mainz’daki Johannes Gutenberg Üniversitesi Tıp Merkezi’nde öğretim üyesidir. Hasret Türeci de immünolog, teşebbüsçü, akademisyen, bilim insanı ve iş insanıdır. Kanser araştırmaları konusunda tecrübeli bir araştırmacıdır.
Feryal Özel: Türk astrofizikçi
Feryal Özel, astrofizik konusunda yaptığı çalışmalarıyla çok sayıda ödül almıştır. Bilimsel çalışmalarının yanı sıra tanınan yayınlarında bilim yazıları yayımlamakta ve sıklıkta PBS, History Channel, CNN kanallarında belgesel programlarında yer almaktadır. 2003 yılında dünyanın en tanınmış bilim insanları ile birlikte “Büyük Fikirler” listesine alınmasıyla ve Nötron yıldızları, kara delikler ve manyetarlar alanındaki katkılarıyla tanınır. Amerika’da Arizona Üniversitesi’nde araştırmalarına devam etmekte ve NASA’da Astrofizik Komitesi Başkanlığı’nı yürütmektedir. Özel, NASA Hubble takımına kabul edilmiş birinci ve tek Türk bilim insanıdır.
Canan Dağdeviren: Türk fizik mühendisi
Canan Dağdeviren, medikal teknoloji alanında çalışarak pilsiz çalışan giyilebilir kalp çipi (PZT MEH) ve cilt kanserini teşhis eden bir aygıt geliştirmiştir. Forbes’in 30 yaş altı bilim insanı listesinde yer almış ve tıp alanında gençlerin Nobel’i olarak isimlendirilen Science&SciLifeLab Ödülü’nü kazanmıştır. Canan Dağdeviren’in 26 makalesi, 5 patenti ve 35’in üstünde ulusal ve milletlerarası mükafatı bulunmaktadır.
Naşide Beğenilen Durmuş: Bilim insanı ve genetikçi
Beğenilen Durmuş, nano ve mikro teknolojilerin kanser ve antibiyotik direnci üzere dünyayı tehdit eden sıhhat sıkıntılarının uygulamaları üzerine araştırmalar yapmaktadır. 2014 yılında Stanford Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmacı olarak misyona başlamıştır. 2015 yılında MIT Technology Review mecmuasının her sene seçtiği 35 yaş altı yenilikçiler listesinde tıp ve biyolojide çığır açan 35 önderden biri olarak seçilmiştir. İnsan Genom Projesi’nin yürütücülerinden biri olan Prof. Ronald W. Davis ile bir arada araştırmalarını Stanford Üniversitesi Genom Teknoloji Merkezi’nde sürdürmektedir. Hücrelerin manyetik özelliklerinden faydalanarak hastalıklı hücreleri tespit edebilen bir aygıt üzerinde çalışmaktadır.
Oktay Sinanoğlu: Türk kimya mühendisi, moleküler biyofizikçi ve akademisyen
Türk Einstein olarak bilinen, ünlü bilim insanı Oktay Sinanoğlu, 26 yaşında Dünyanın en genç profesörü unvanını almıştır. Ömrü boyunca kuantum mekaniğine birçok katkıda bulunmuştur. Paul Dirac’ın da üzerinde uğraştığı lakin çözemediği kuantum mekaniğinde Hilbert uzayının topolojisi ve içerdiği yüksek simetrileri sorununu çözmüştür. Oktay Sinanoğlu, hayatı boyunca bilimsel çalışmaların yanı sıra Türkçe ve ulusal kültürün korunması için de uğraş sarf etmiştir.
Ali Mehmet Celal Şengör: Türk akademisyen, bilim insanı ve yer bilimci
Celal Şengör, A.B.D. Ulusal Bilimler Akedemisi’ne üye olan birinci Türk bilim insanı olmuştur. Yapısal jeoloji ve tektonik alanlarında çalışmaları ile dünyaca ünlü olan Şengör, bu mevzularda 175 makale ve 6 bilimsel eser kaleme almıştır. Şengör, ulusal ve milletlerarası pek çok mecmuada editörlük ve yayın kurulu üyeliği vazifelerinde bulunmuştur.
Bilge Demirköz: Türk bilim insanı ve fizik profesörü
Derin uzay araştırmaları, parçacık dedektörü geliştirme ve yapay zeka konuları üzerinde çalışan Prof. Dr. Bilge Demirköz, yüksek güçlü kozmik ışınlardaki karanlık maddeyi incelemek için Milletlerarası Uzay Merkezi’ndeki Alfa Manyetik Spektrometresini kullanan bir araştırma kümesinin da liderliğini yürütmektedir. Uzay radyasyonu ve uzay fiziği bahislerinde milletlerarası başarılara sahiptir.
Muazzez İlmiye Çığ: Sümerolog
Muazzez İlmiye Çığ, Sümer ve Asur uygarlıkları üzerine çalışmalar yapan Türk arkeolog, dilbilimci ve muharrirdir. Sümeroloji alanındadünyaca tanınan bilimsel çalışmalara imza atan Muazzez İlmiye Çığ, Türkiye’de laiklik ve bayan haklarının önde gelen savunucularından biridir.
