James Webb Uzay Teleskobu’nda (JWST yahut Webb) bulunan NIRCam (Yakın Kızılötesi Kamera) tarafından çekilen çabucak üstte bulunan bu görsel, Güneş’e kıyasla çok daha yüksek sıcaklığıyla tanınan B-tipi büyük bir yıldızı tasvir ediyor. Son teknoloji eseri uzay gözlemevi Webb, kozmosun erken devirlerindeki en uzak yıldızın çarpıcı bir imajını ortaya çıkarmayı başardı. Webb, en uzak yıldızı gözlemledi
Hubble Uzay Teleskobu, Earendel adı verilen bu yıldızı birinci sefer geçen yıl Gündoğumu Yayı (Sunrise Arc) galaksisinde tespit etmişti. Earendel, Büyük Patlama’dan yaklaşık bir milyar yıl sonra var olan şimdiye kadar tespit edilen en uzak yıldız olarak kabul ediliyor.
Aşağıdaki görselde sağ taraftaki fotoğraf Webb’e sol taraftaki ise Hubble’a ilişkin.
Hubble, Earendel’i yerçekimsel merceklenme ismi verilen doğal bir kozmik fenomenin yardımıyla keşfedebildi; bu fenomen, ön plandaki büyükçe bir gök cisminin bir mercek üzere davranarak uzay-zaman sürekliliğini bozması ve daha uzaktaki bir gök cisminden gelen ışığı güçlendirmesiyle gerçekleşiyor. NASA resmi açıklamasında müşahedesi şu formda açıklıyor: “Hem Hubble hem de Webb, büyük galaksi kümesi WHL0137-08’in uzay-zamanda yarattığı bir kırışıklığın gerisinde şanslı bir biçimde hizalanması sayesinde Earendel’i tespit edebildi. Earendel ile ortamızda yer alan galaksi kümesi o kadar büyüktür ki, uzayın dokusunu eğerek bir büyütme tesiri yaratır ve gökbilimcilerin kümeye bir büyüteç üzere bakmalarını sağlar.”
Earendel’in yoldaşı
NASA, Earendel üzere devasa yıldızların birçoklarının ikili sistemlerinde bir yol arkadaşı barındırdığını belirtiyor. Lakin yoldaş yıldızın gözlemlenmesi epeyce sıkıntı çünkü iki yıldızın ortalarındaki yakınlık, göksel genişlikte “ayırt edilemez” görünmelerine neden oluyor.
Webb’in NIRCam’i ayrıyeten yıldızın bulunduğu ve Gündoğumu Yayı olarak bilinen galaksiye ait yeni bilgiler de sağladı. Bu galaksi, cihanın birinci milyar yılına ilişkin en ağır büyütülmüş keşif olma özelliğini taşıyor. Webb bu galakside genç bir yıldız oluşum bölgesinin yanı sıra yalnızca 10 ışık yılı genişliğinde daha yaşlı, çoktan gelişmiş yıldız kümeleri gözlemledi.
Belirtilenlere nazaran kütle çekimsel olarak birbirine bağlı bu yıldız kümesi muhtemelen günümüzde de varlığını sürdürüyor. Bu müşahede, yaklaşık 13 milyar yıl evvel kendi Samanyolu galaksimizdeki global yıldız kümelerinin ortaya çıkışı hakkında kıymetli fikirler veriyor.
Güneş’ten bir milyon kat daha parlak
Webb’in NIRCam enstrümanı ile üretilen manzara, Güneş’ten iki kat daha sıcak ve bir milyon kat daha parlak olduğu belirtilen dev bir B tipi yıldızı tasvir ediyor. Güneş ise yaklaşık 5.500 santigrat derece yüzey sıcaklığına sahip G-tipi bir yıldızdır. Gökbilimciler artık Webb’in NIRSpec (Yakın Kızılötesi Spektrograf) aracı tarafından toplanan Sunrise Arc galaksisi ve Earendel hakkındaki dataları pahalandırıyor. Kapsamlı inceleme, galaksinin kesin bileşimi ve uzaklık kestirimleri de dahil olmak üzere çeşitli ölçümler sağlayacak.
