Geleceğin hapishanesi tanıtıldı: Ürkütücü bir gelecek yaklaşıyor

Kısa bir mühlet evvel geleceğin hapishanesinin neye benzeyeceğini gösteren bir kısa sinema paylaşıldı. Cognify olarak isimlendirilen hapishane tesisi, suçluları sanal olarak hapsetmeyi öneriyor. Bu konsept hapishane sisteminde hatalılar, Matrix usulü kapsüllere gönderiliyor ve yapılandırılmış hafıza enjeksiyonu ile rehabilite ediliyor.

Cognify, en kolay haliyle mahkumların beynine yapay anıların yerleştirilmesini ve bu sayede rehabilite edilmelerini öneriyor. Örneğin bir kişi şiddet hatalısı ise, işlediği kabahati kurbanın bakış açısından izlemeye yahut uyuşturucuyla ilgili kabahatler, bağımlılık ve güzelleşme çabalarını simüle eden düzmece anılarla cezalandırılıyor. Mahkumların empati, pişmanlık ve vicdan azabı gibi duygusal durumlarla “eğitilmesi” için gerçek vakitli olarak hormon müdahalesi yapılacak.

Sahte anı ve his zihne eklenecek

Paylaşılan görüntü, hatalıların klasik mahpus cezasına alternatif olarak Cognify’ı seçebileceklerini söylüyor. Cognify, kimi etik problemler barındırsa da tedavinin sadece birkaç dakikada gerçekleşebileceği belirtiliyor. Tüm bunlar bir yerlerden tanıdık geliyor olabilir. Bilimkurgu ile ilgiliyseniz benzeri hapishane konseptleri görmüş yahut okumuş olabilirsiniz. Otomatik Portakal (A Clockwork Orange) kitabında ve sinemasında Cognify’a misal bir tahlil ortaya konuyordu.

Cognify hapishane konseptinin ardındaki kişi ise Yemenli moleküler biyolog ve bilim irtibatçısı Hashem Al-Ghaili’den diğeri değil. Kendisinin Cognify üzere emsal argümanlı (bkz: baş nakli) teşebbüsleri bulunuyor.  Hashem’in öteki teşebbüsleri üzere bu da spekülatiftir lakin temelinde Cognify, gerçek bir bilime dayanıyor.

Bilim insanları halihazırda farelere başarılı bir biçimde geçersiz anılar yerleştirmiş ve dehşet dolu anılarını keyifli anılarla değiştirmeyi başarmış durumda. 2018 yılında ise bilim insanları bağırsak bakterisi E. coli’nin DNA’sına bir sinema klibinin nasıl kodlanacağını bulduktan sonra bir deniz salyangozundan başkasına hafıza aktarmayı başarmıştı. Bunlar üzere bilimsel ilerlemeler Cognify’nin bir kısmını oluştururken OpenAI’ın metinden görüntüye modeli Sora üzere yapay zekaları da bir kısmını oluşturuyor. Yapay zeka ile oluşturulan yapılandırılmış anılar, mahkumun beyin haritasının çıkartılmasından sonra en eksiksiz yere enjekte edilecek.

Etik ve yüksek risk endişeleri

Bunlar kulağa korkutucu üzere geliyorsa tam olarak o denli oldukları içindir. Çünkü bu geçersiz anılar mahkumun gelecekteki davranışlarını etkilemek için kullanılacak. Bu da hoş üzere görünen bir yaklaşımın gerisinden teknokrasinin çıkışına işaret ediyor. Yapay anıların insan beynine yerleştirilmesi temelinde benliğin gerçekliği konusunda da soru işaretleri yaratıyor. Bununla birlikte Cognify, “birkaç dakikada tedavi” vadediyor. Bu birkaç dakikada mahkumun zihnine yıllar süren anılar yerleştirilecek. Mahkumun yakınlarıyla artık nasıl bağlantı kuracağı, etkileşimi yahut yakınların bu sanal anılardan bir haber oluşu önemli meseleler da yaratabilir.

Bu üzere sıkıntılar ve tasalar hakkında Hashem şunları söylüyor: “Yaratmak istediğimiz her teknoloji hakkında çok kaygı duyarsak, hiçbir şey yaratamayız. Her teknoloji risk taşır, lakin katı etik standartlar, yasal çerçeveler ve nezaret ile bu risklerin üstesinden gelebiliriz.“

Hashem, söylemlerinde haklı olsa da bunun üzere teknolojiler, şimdiki üzere gelecekte “iyi şirketlerin” elinde olmayabilir… Hasebiyle berbata kullanım riski epey yüksek. Etik problemler ise apayrı bir tartışma konusu. Hashem Al-Ghaili, Cognify’ın şimdilik bir konsept olduğunu ve kesin bir vakit çizelgesinin olmadığını söylüyor.