Milletlerarası araştırmacılar, güneş ışınlarından yararlanarak aynı anda elektrik ve ısı üretebilen yeni bir tıp güneş modülü geliştirdi. Modül, güneş ışığını bir dizi fotovoltaik hücre üzerine ağırlaştırmak için kavisli bir ayna kullanırken bu güneş pilleri (veya güneş hücresi) ışığı elektriğe dönüştürüyor. Ortaya çıkan atıl ısı ise ısıtma yahut soğutma için kullanılabilecek bir sıvıya yönlendiriliyor. Graz Teknoloji Üniversitesi’nden (TU Graz) Armin Buchroithner ve meslektaşlarının tasarladığı modül, temelinde 1970’lerden beri hayatımızda olan lakin maliyet ve teknik zorluklar nedeniyle yaygınlaşmayan parabolik güneş kollektörü konseptini temel alıyor. Araştırmacılar ECOSun (Economic COgeneration by Efficiently COncentrated SUNlight) isimli çalışmaları kapsamında kimi alanlarda yenilikler yaparak bu pürüzleri aşmaya çalıştılar.
Peki nasıl çalışıyor?
Yeni güneş modülünün kilit bileşeni ODTÜ Güneş Gücü Araştırma ve Uygulama Merkezi GÜNAM tarafından geliştirilen uygun maliyetli ve epeyce güçlü olan silikon güneş pilleri. Araştırmacılara nazaran bu hücreler, parabolik ayna tarafından 60 ila 120 kat artırılan ağırlaştırılmış güneş ışığının yüksek sıcaklıklarına dayanabiliyor ve performanslarını kaybetmiyorlar. Projenin ortakları ortasında olan IMK Solarmirrotec ise parabolik aynayı üretiyor. MK Solarmirrotec’in ayna aksamını enjeksiyon kalıplama teknolojisi gibi endüstriyel üretim teknikleri kullanarak çok daha verimli ve uygun maliyetle ürettiği belirtiliyor. Araştırmacılar ayrıyeten güneş pillerinin soğutulmasını optimize ederek atıl ısıyı diğer uygulamalar için daha kullanılabilir hale getirmeyi başardılar. Güneş hücrelerinden gelen atıl ısı, bir boru sistemi içinde hücrelerin gerisinden akan bir ısı transfer sıvısına aktarılıyor. Bu formda üretilen termal ve elektrik gücü, binalar ya da besin yahut dokumacılık sanayisi üzere çeşitli endüstriyel gayeler için kullanılabilir.
Bu muvaffakiyet da teknolojinin yaygınlaşmasının da önünü açıyor. Çünkü şimdiye kadar parabolik güneş gücü santralleri neredeyse yalnızca İspanya yahut Basra Körfezi üzere bilhassa güneşli bölgelerde bulunuyordu. Artan güç fiyatları ve güç bağımsızlığı göz önüne alındığında, elektrik ve ısı tedariki tek sistem üzerinden sağlayabilmek önemli bir avantaj. Son olarak, ECOSun araştırma konsorsiyumunda ODTÜ GÜNAM’ın yanı sıra Ankara’dan iTech Solar da yer alıyor.
