Ember’in bugün yayınladığı Türkiye Elektrik Görünümü 2024 raporu geçtiğimiz yılın tüm elektrik üretimini ortaya koyuyor. Türkiye, yenilenebilir enerji alanında son yıllarda kıymetli yatırımlar yapsa da 2023 yılında bu yatırımların düştüğü yahut başka ülkelerin gerisinde kaldığı görüldü. Üstelik Türkiye, kömür tüketiminde tarihi doruklara ulaşarak Avrupa’nın ikinci büyük kömür yakıtlı elektrik üreticisi haline geldi. Rüzgar kurulumları ise 2023 yılında son 13 yılın en düşük seviyesine ulaştı. Türkiye, güçte herkesin bilakis gidiyor
2023 yılında Türkiye’nin kömürden elektrik üretimi 118 TWh ile tarihi düzeye ulaşırken toplam üretimdeki kömür hissesi da yüzde 36’ya ulaştı. Türkiye, Polonya’yı geride bırakarak Avrupa’da kömürden en çok elektrik üretimi yapan ikinci ülke oldu. Tepede 121 TWh ile Almanya olsa da ülkenin yıllar içinde bu üretimi düşürdüğü görülüyor. Türkiye, 2023 yılında elektrik üretimi için ithal kömüre toplam 3,7 milyar dolar öderken kömür ithalatının yüzde 73’ü Rusya’dan yapıldı.
2013 yılında hem Türkiye’de hem de AB’de elektriğin yüzde 25’i kömürden sağlanıyordu. 2023’te bu oran AB’de yüzde 12’ye gerilerken, Türkiye’de yüzde 36 üzere rekor bir düzeye ulaştı. Yenilenebilir güçte harcanan potansiyel
Türkiye, 2023 yılında 2 GW güneş enerjisi kapasitesi ekleyerek, güneş gücünün toplam elektrik üretimindeki hissesini yüzde 4,9’dan yüzde 5,7‘ye çıkardı. Güneş gücü, Haziran ayında Türkiye’de elektrik üretiminin yüzde 8’lik kısmını karşılayarak tüm vakitlerin en yüksek aylık pahasına ulaştı.
2023 yılında toplam üretimde güneş gücü hissesinde Avrupa’da birinci sırayı yüzde 19 ile Yunanistan alırken, Türkiye’yi Polonya (%7,3) ve Bulgaristan (%8,8) da geride bıraktı. Türkiye’nin en yakın rakipleri ise güneş gücü potansiyeli epey düşük olan İngiltere (%4,6) ve İsviçre (%6,6) oldu
Emsal hatta daha makûs durum rüzgar enerjisinde de yaşanıyor. Türkiye, rüzgar gücüne 2023’te yalnızca 411 MW’lık kapasite ekledi. Bu kapasite, son 13 yılın en düşük değeri oldu. Bununla birlikte Türkiye’de birinci sefer yıldan yıla rüzgardan elektrik üretimi düşüş gösterdi. Rüzgar gücü, geçen yıl Türkiye’nin elektriğinin 34 TWh’sini üreterek toplam elektrik üretiminde %10,5’lik hisseye ulaştı. Türkiye rüzgar hissesi açısından Fransa (%9,5), Norveç (%9,3) ve İtalya’nın (%9) önünde yer alırken, Avusturya (%12) ve Estonya’yı (%11) geride bıraktı. Türkiye son beş yılda 11 GW rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesi ekleyebildi. Meğer Avrupalı ülkeler bu kapasitenin bir yılda eklenebileceğini gösteriyor. Türkiye, hem rüzgar hem de güneş potansiyeli göz önüne alındığında mevcut pozisyonu kabul edilemez noktada. Bilhassa kömür ülkesi Polonya’ya güneş gücünde geçilmek bir şeylerin yanlış yapıldığının en net göstergesi.
Rüzgar ve güneş gücünde Türkiye ne yapmalı?
Türkiye Ulusal Güç Planı’na nazaran güneş gücü kapasitesinin 2035 yılında 52 GW’a ulaşması hedefleniyor. Bu maksada ulaşmak için yılda ortalama 3,4 GW yeni güneş gücü kapasitesinin eklenmesi gerekmekte. Fakat son 5 yıldaki ortalama 1,3GW. Öte yandan Almanya yalnızca 2023 yılında 14,5 GW yeni kapasite ekledi. Türkiye’nin toplam kapasitesi 11.7 GW. Ember’e nazaran Türkiye, çatı üstü güneş gücü potansiyelini AB ülkelerindeki heyetim oranlarını yakalamak için kullanabilir. Türkiye’nin çatı üstü güneş gücü potansiyelinin 120 GW olduğunu belirtiliyor ki bu da toplam elektrik muhtaçlığının %45’in denk geliyor. Türkiye’nin mevcut rüzgar gücü gayesi tezli olmaktan epey uzak. Türkiye Ulusal Güç Planı’na Türkiye’nin rüzgar gücü konseyi gücünün 2035’e kadar 30 GW’a ulaşması hedefleniyor. Mevcut kapasite 11.8 GW düzeyindeyken Türkiye’nin 150 GW’lık rüzgar potansiyeli bulunuyor.
