ABD Donanması, yaşlanan T-45 Goshawk ileri düzey jet eğitim uçaklarını değiştirmeyi düşünüyor lakin bu değişim planı 2 yıl ertelendi. Teklifler için son tarih 2026 yılı olarak belirlenmişti. Yeni yayınlanan bilgi notuna nazaran bu mühlet 2028’in ikinci çeyreğine ertelendi. ABD Donanması, toplam 145 adet jet eğitim uçağı alacak.
Aviation Week: “HÜRJET adaylar arasında”
Aviation Week’in haberine nazaran HÜRJET’in T-45’in yerini alması için Sierra Nevada Corporation ve TUSAŞ iştirakinde teklif verilebilir. HÜRJET, ihale için adaylar ortasında gösterildi. Şimdi iki şirketten de rastgele bir resmi açıklama bulunmuyor.
ABD Hava Kuvvetleri’nin ihalesine Sierra Nevada Corp ve TUSAŞ iştirakinde teklif verilmişti
Daha evvel ABD Hava Kuvvetleri, T-38’lerin yerini alacak jet motorlu eğitim uçağı için ihale başlatmıştı. Sierra Nevada ve TUSAŞ, HÜRJET’in ABD’ye özel versiyonu için 2017 yılında ihaleye katıldı lakin HÜRJET kısa listeye giremedi. İhaleyi Boeing’in T-7A uçağı kazandı. Bu sefer ABD Donanması için çağdaş teknolojilere, inançlı iniş ve kısa piste iniş yeteneklerine sahip uçak aranıyor.
İhaledeki erteleme, uygun uçağın belirlenebilmesi için ABD Donanması’na mühlet kazandırırken HÜRJET üzere adayların da sürece dahil olmasına imkan tanıyor. HÜRJET şimdi Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edilmedi. 2025’te TSK’ya teslim edilmesi planlanıyor. ABD Donanması’nın ihalesi 2028’de imzalanacak. HÜRJET’in 2025-2028 yıları ortasındaki uçuş başarısı sonucu etkileyecek.
ABD Donanması hangi özellikleri istiyor?
Yeni jet eğitim uçağında bulunması gereken özellikler açıklandı. Uçağın en az 0,9 Mach sürate sahip olması, 20 derecenin üzerinde daima tesir alanı, en az 6G daima yük faktörü, azamî 41.000 ft irtifa ve dönüş suratının 12 derece/sn bedellerinde olması isteniyor. Uçağın kokpitinde Head Up Display (HUD), dokunmatik ekran, AR ve Kaska Monte Ekran (HMD) özelliklerini istiyor.
ABD Donanması, jet eğitim uçağında çağdaş uçaklarda bulunan gelişmiş güvenlik ve çevresel muhafaza özelliklerinin bulunmasını istiyor. Donanma, kuş çarpması nedeniyle birtakım uçaklarını kaybetmişti. Bu nedenle uçağın kuş çarpmasına güçlü gölgelik özelliğine sahip olması gerektiği bilhassa vurgulanıyor.
İleri jet eğitim uçağı için istenen başka özellik ise Hassas İniş Modu (PLM) özelliği. Bu özellik, eğitim uçağının uçak gemilerine inişini sağlayacak. HÜRJET’in TCG Anadolu’dan kalkış-iniş yapabilmesi için entegrasyon çalışmaları başlatılmıştı. HÜRJET’in TCG Anadolu’dan kalkış ve iniş yapabilmesi halinde ABD Donanması için en güçlü adaylardan biri haline gelecek.
HÜRJET’in özellikleri neler?
TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ) tarafından geliştirilen HÜRJET, Türkiye’nin birinci jet motorlu uçağı olacak. TSK’nın jet tekamül eğitimlerinde kullandığı T-38 ve akrotim şovlarında kullandığı F-5 uçaklarının yerini alması için tasarlandı.
HÜRJET, 25 Nisan 2023’te birinci uçuşunu yaptı. Birinci uçuşunda 26 dakika havada kalarak emniyetli halde uçuşunu tamamladı. HÜRJET’in 2025 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edilmesi hedefleniyor. HÜRJET’in TCG Anadolu’dan iniş ve kalkışı için çalışmalar yapılacak. Böylece HÜRJET, kısa pistli gemilere inebilecek.
HÜRJET’in Teknik Özellikleri
- Uzunluk: 13,6 m / 44,6 ft
- Kanat açıklığı: 9,5 m / 31 ft
- Yükseklik: 5,1 m / 16,7 ft
- Kanat Alanı: 35 m2 / 270 ft2
- İtki: 17.600 lb
- Servis Tavanı: 13.716 m / 45.000 ft
- Kesintisiz Dönüş: 5,5 g @ 15.000 ft < 0.9 Mach
- Tırmanma Oranı: 39.000 fpm
- Menzil: 2222 km / 1200 nm
- Yük Kapasitesi: 2721 kg / 6000 lbs
- Azami Hız: 1,4 Mach
- G Limitleri: +8g / -3g
Hürjet’in Öne Çıkan Yetenekleri
- Yüksek AoA kontrolü
- Baş Üstü (Head-up) Göstergesi (HUD)
- Kaska Monteli Gösterge (Koşullu)
- Tam Otorite, Dijital Denetimli Uçuş Sistemi
- Gelişmiş İnsan Makine Arayüzü, F-35 ve MMU için Taban Alışma Zamanı
- Intra & Inter Bilgi Linki
- Gece Görüşüne Uyumlu (AJT, LIFT)
- Havada Yakıt İkmali (AJT için Kuru, LCA için Sıvı)
- Rahat İdare
- Gömülü Taktik Eğitimi ve Canlı Sanal Yapan Eğitim Sistemleri
- Otonom Operasyonlar için APU
- Hava-Hava, Hava-Yer Atış Kabiliyeti
HÜRJET’in rakipleri neler?
Leonardo M-346N
Textron Havacılık ve Leonardo tarafından geliştirilen, M-346’nın ABD Donanması gereksinimlerine nazaran özelleştirilecek M-346N versiyonu için teklif yapılacak. M-346 100 binden fazla uçuş saatine sahip olması sayesinde kendini kanıtlamış bir uçak olarak dikkat çekiyor. T-45’in tek motorlu olması ve kuş çarpmaları nedeniyle kimi uçakların kaybedilmesine rağmen M-346N’nin ikinci motoru, kuş çarpmaları sonrasında inançlı halde iniş yapma imkanı sunacak.
Boeing T-7A Red Hawk
Boeing T-7A, ABD Hava Kuvvetleri tarafından T-38’lerin yerini alacak jet eğitim uçağı olarak ihaleyi kazanmıştı. Boeing T-7A Red Hawk uçağı ihaleye katılacak. ABD Hava Kuvvetleri için üretilen T-7A uçağında gecikmeler yaşandı ve eğitim takvimi değiştirilmek zorunda kalmıştı. Bu durum T-7A’nın olumsuz kıymetlendirilmesine neden olabilir.
TF-50N
Lockheed Martin ve Korea Aerospace Industries tarafından geliştirilen KAI T-50’nin yeni versiyonu TF-50N ihaleye katılacak.
