Nöroprotezler – ya da kaybedilen fonksiyonları geri kazandırmak üzere hudut sistemiyle etkileşime girecek halde tasarlanmış aygıtlar – ömür kalitesini büyük ölçüde düzgünleştirme potansiyeline sahip. Son yıllarda bu alandaki çalışmaların sayısı artarken araştırmacılar devrimsel bir yol ve birebir vakitte bir fikir üzerinde çalıştıklarını duyurdular. New South Wales Üniversitesi (UNSW) araştırmacıları, görme yeteneğini yine sağlamak için insan retinasına güneş panelleri yerleştirmek istiyor. İnsan gözüne güneş panelleri yerleştirilecek
Nöroprotezler konusunda bilinen en güzel örnek, ileri derecede işitme kaybı olan şahıslarda sesi direkt işitme hududunu uyaran elektrik sinyallerine dönüştüren koklear implantlardır. Pekala birebir şey, ışık ve renk algılamasından sorumlu hücreler olan fotoreseptörleri hasar görmüş bireylerde görmeyi yine sağlamak üzere insan gözünde de kullanılabilir mi? Mühendisler, sinirbilimciler, klinisyenler ve öteki biyoteknoloji uzmanları dahil olmak üzere dünya çapında multidisipliner bir araştırmacı kümesi bunun yapılabileceğine inanıyor. Lakin şimdilik araştırma emekleme aşamasında.
İnsan gözünü taklit eden teknolojiler halihazırda hepimizin cebinde var aslında: Kamera sensörleri. Fakat bu sensörleri çalıştırmak için birebir vakitte güce de gereksinim duyuluyor. Hasebiyle kamera sensörü bir formda göz bebeğine yerleştirilse bile onu çalışır durumda tutmak hayli büyük bir sorun. Öte yandan ışığı direkt güce dönüştürebilen teknolojilere de sahibiz: Fotovoltaik paneller. UNSW araştırmacısı ve fotovoltaik alanında uzmanlaşmış bir mühendis olan Dr. Udo Roemer, görsel bilgiyi beyne iletmek için hasarlı fotoreseptörleri pas geçmek istiyor. Roemer’e nazaran retinadaki biyomedikal implantların hasarlı fotoreseptörlerin yerine geçebileceği uzun vakittir düşünülüyor. Ona nazaran bunu yapmanın yollarından biri, elektrotları kullanarak insanların küçük bir noktayı görmesini sağlayabilecek voltaj atımları oluşturmak.
Bu teknolojide ilgili denemeler çoktan yapılmış olsa da temel sorun gözün içine kabloların yerleştirilmesi ki bu da karmaşık bir prosedür. Bu noktada ise ışığı, beynin görsel alanlarımızı oluşturmak için kullandığı elektrik impulsuna dönüştüren göz küresine bağlı küçük güneş panelleri devreye giriyor. Bu panel doğal olarak kendi kendine çalışacak ve taşınabilir olacak, böylelikle gözün içine kablolar ve teller yerleştirme muhtaçlığını da ortadan kaldıracak.
Dr. Roemer, görme yetisinin yine kazanılmasına yardımcı olan güneş hücrelerinin/pillerinin kullanımını araştıran birinci kişi değil. Lakin silikon bazlı olanlara odaklanmak yerine, dikkatini galyum arsenit ve galyum indiyum fosfit üzere başka yarı iletken materyallere yöneltti, zira gereçler üzerinde ayarlamalar yapmak daha kolay. Ayrıyeten silikon kadar ucuz olmasa da, güneş gücü sanayisinde çok daha verimli güneş panelleri yapmak için kullanılıyorlar.
Dr. Roemer, gerekli voltaja ulaşmak için bir değil, en az üç güneş hücresine ihtiyaç duyulacağını söylüyor: “Fotoreseptörleri pikseller olarak hayal ederseniz, beyne kâfi voltajı göndermek için sahiden üç güneş hücresine gereksinimimiz var. Bu yüzden bunu başarmak için onları nasıl üst üste dizebileceğimize bakıyoruz. Silikon ile bu güç olurdu, bu yüzden çok daha kolay olan galyum arsenide geçtik.”
Peki araştırma hangi noktada?
Makula dejenerasyonu olan bir kişinin görüşü. Dr Roemer şimdi kavram kanıtlama aşamasında olduğunu söylüyor. Şimdiye kadar iki güneş pilini laboratuvarda geniş bir alanda – yaklaşık 1 cm2 – üst üste koymayı başardıklarını ve güzel sonuçlar elde ettiklerini belirtiyor. Bir sonraki adım, küçük güneş pillerini hakikat görüş için gereken küçük piksellere dönüştürmek.
Dr Roemer, kapsamlı laboratuar testleri ve hayvan modellerinde yapılan testlerden sonra aygıtın yaklaşık 50 mikrometre (milimetrenin beşte biri) ölçülerinde piksellerle yaklaşık 2 mm2 olacağını iddia ediyor. O vakte kadar insanlarda test edilmeye hazır olması gerekiyor, lakin bu biraz vakit alacak. Roemer, aygıtın şimdilik sadece üzerine lazer ışığı tutulduğunda çalıştığını ve hastaların sırf epeyce düşük çözünürlüklü siyah-beyaz göreceğini belirtiyor.
Ayrıca güneş ışınlarını gereken yoğunluğa yükseltebilen bir çeşit gözlük ya da akıllı gözlük ile teknolojinin daha da ilerleyebileceği belirtiliyor. Her şey istendiği halde ilerler ve kesin bir eser ortaya çıksa da bu teknoloji ile tüm görme pürüzleri ortadan kalmayacak. Roemer’a nazaran bu teknoloji ile retinitis pigmentosa (halk ortasında tavuk karası) ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu (halk ortasında sarı nokta hastalığı) üzere birtakım hastalıkları olan şahıslar tedavi edilebilir.
