Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Genel Jeoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, üç yıl evvel İzmir için başlattıkları deprem erken ikaz sistemi projesi hakkında bilgi verdi. Proje çalışmalarında sona geldiklerini lisana getiren Prof. Dr. Sözbilir, Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) ile imzaladıkları protokol kapsamında 12 farklı noktaya sistemi yerleştireceklerini belirtti. Deprem 16 saniye evvel bilinebilecek
Sistem sayesinde depremin 16 saniye öncesinden bilinebileceğini söyleyen Prof. Dr. Sözbilir, “Üniversitenin öz kaynaklarıyla desteklenen bir projeydi. Mühendislik fakültesinde jeoloji, jeofizik, inşaat, bilgisayar ve elektronik kısmı hocalarından oluşan bir takım oluşturduk. Bu grup 3 yıl boyunca çalışıp, projeyi tamamladı. Hem yazılım hem tasarım hem de sistem açısından büsbütün yerli, yeni bir sarsıntı ikaz sistemi geliştirdik. Geliştirdiğimiz sistemi önümüzdeki aydan itibaren 6 aylık bir deneme sürecine sokacağız. İzmir’de farklı lokasyonlardaki 12 AFAD istasyonuna yerleştireceğimiz bu sistem saniye saniye bize oluşacak sarsıntılarla ilgili bilgi aktaracak” sözlerini kullandı.
DHA’nın haberine nazaran bu sistemin daha evvel İstanbul, Bursa, Kocaeli üzere yerlerde kurulduğunu lisana getiren Prof. Dr. Hasan Sözbilir, sistemin birçok vilayette kurulması gerektiğine dikkati çekip, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Deprem erken ihtar sistemleri, diyelim ki 70 kilometre uzaklıktaki bir fay sarsıntı oluşturduğu anda onu algılıyor. Mesela Bayraklı ilçesine gelebilecek bir zelzelesi 16 saniye öncesinden öğrenebiliyoruz. Bu sayede insanlara bilgi verilebilir ya da büyük ölçekli yapılarla ilgili tedbir alınabilir. Hedef sarsıntı olduğu anda kaynağında yakalamak. Fayın bizden ne kadar uzak olduğuna nazaran sarsıntının geliş mühleti değişir. Bu bilginin online ve gerçek vakitli olarak bilgisayarlara naklini gerçekleştirecek.”
7.2 büyüklüğünde sarsıntı üretebilir
İzmir’de son 100 yılda fayların yıkıcı bir zelzele üretmediğini de belirten Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 17 fayın 6 ile 7.2 büyüklüğünde zelzele üretebileceğini kaydetti. Denizdeki faylardan birinin 30 Ekim 2020’de kırıldığını anlatan Prof. Dr. Sözbilir, “6.9 büyüklüğünde sarsıntı olmuştu ve 117 vatandaşımız hayatını yitirmişti. ‘Denizdeki hangi faydan kaynaklanan bir sarsıntıda ne tıp bir tsunami tehlikesine maruz kalabiliriz?’, ‘Hangi kıyılarımızı su basar?’, ‘Bu sular ne kadar içeri girecek?’, ‘O bölgede altyapı stokumuz nasıl?’, ‘Nüfus yoğunluğumuz ne kadar?’ üzere mevzuları evvelden bilmemiz gerekiyor” dedi. İzmir faylarını kesip inceleme yaptıklarını da söyleyen Prof. Dr. Sözbilir, 5 yarar çalışmaları tamamladıklarını söyleyip “Tuzla Fayı’nın 2 bin yıllık sarsıntı üretme aralığı var. Son zelzelesi de yaklaşık 2 bin yıl evvel yaptığı için bu fayın zelzele üretme vaktinin yaklaştığını söyleyebiliriz. 7’ye varan büyüklükte bir zelzele üretme potansiyeli var” tabirlerini kullandı. 
