Japonya yeni gelişmiş nükleer füzyon reaktörünü birinci kere etkinleştirdi. 15 yıllık inşaat ve test sürecinin akabinde JT-60SA isimli reaktör 26 Ekim’de birinci plazmayı üretti. Reaktörün ortasında çörek formundaki bir bölmede üstün iletken mıknatıslar yardımıyla sıcak plazma birinci kez hapsedildi. Reaktör nükleer füzyondan güç üretebilmek ismine Fransa’daki ITER (Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktörü)’e yardımcı olmayı amaçlıyor.
200 milyon derece sıcaklığı 100 saniye koruyabiliyor
Reaktör, plazmayı 200 milyon derece sıcaklığa çıkarıp 100 saniye boyunca bu sıcaklığı koruyabilecek formda tasarlandı. Bu mühlet evvelki tokamak reaktörlerden çok daha fazla. Böylece araştırmacılar plazmanın stabilitesi ve performansını nasıl denetim ve optimize edebilebileceklerini inceleme imkanına kavuşuyor.
JT-60SA, ayrıyeten füzyon reaktörlerinin tükettiğinden daha fazla güç üretebileceğini göstermek için Fransa’da inşa edilen, devasa nükleer reaktör ITER’e yardımcı olacak. JT-60SA’den elde edilen teknolojik ve teknik bilgilerden ITER’deki reaktörde faydalanılacak.
Deprem ve sıkıntılar nedeniyle gecikti
Fransa’nın ITER’e mesken sahipliği yapmasına Japonya’nın müsaade vermesi karşılığında Japonya JT-60SA ve iki küçük füzyon tesisi inşa etme hakkını elde etti. Japonya ile AB ortasındaki 2007 yılındaki mutabakatın kesimi olan reaktör sıfırdan inşa edildi fakat maliyeti açıklanmadı. 2016’da tamamlanması planlana reaktör 2011 Japonya sarsıntısı sonrası tasarım değişikliği ve 2021 yılındaki test sırasında çıkan sorunlar nedeniyle epeyce gecikti.
ITER’in yarı yüksekliğinde olan reaktör 16 metre yüksekliğe, 13 metre çapa sahip. Tıpkı vakitte ITER’in altıda biri kadar olan 135 metreküp plazma taşıyabiliyor. JT-60SA’ün yalnız bir dezavantajı bulunuyor. Reaktör trityum yerine hidrojen ve hidrojenin izotopu olan döteryumu kullanıyor. Trityum, hidrojenin daha güçlü birebir vakitte daha değerli ve ender olan bir izotopu. Güç üretiminde daha tercih edilir yakıt olduğu için ITER 2035’den itibaren döteryum ve trityumu birlikte kullanacak.
Japonya birebir vakitte 2050 yılına kadar DEMO isimli bir santral daha inşa etmeyi hedefliyor.
