NASA‘nın Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) aracı kısa bir müddet evvel Hindistan‘ın Vikram Ay aracına bir lazer ışını göndererek uzay bağlantısında bir prensip imza attı. NASA’ya nazaran bu başarılı lazer testi, Ay yüzeyindeki objelerin yüksek yörüngeden gerçek bir formda tespit edilmesinin önünü açabilir. Vikram, 23 Ağustos 2023’te Pragyan isimli bir gezgini de içeren Hindistan’ın öncü Chandrayaan-3 misyonu kapsamında Ay’ın güney kutbu yakınlarına iniş yaparak bir prensip imza atmıştı. Vikram ayrıyeten gövdesinde NASA’nın Oreo boyutundaki küçük Laser Retroreflector Array aletini ya da kısaca LRA‘yı taşıyordu.
Uzayda lazer irtibatında bir birinci daha
LRO ve Vikram ortasındaki lazer ışını gösterisi 12 Aralık 2023’te, yörünge aracının iniş aracına gerçek lazer darbeleri göndermesi ve akabinde geri dönen ışığı kaydetmesiyle gerçekleşti. Vikram o sırada LRO’dan yaklaşık 100 kilometre uzaktaydı ve Ay’ın güney kutup bölgesindeki Manzinus kraterinin yakınında bulunuyordu. Bağlam olması açısından: Vikram ve Pragyan yüzey vazifelerinde başarılı oldular ve beklendiği üzere inişten yaklaşık iki hafta sonra sessizliğe büründüler.
NASA ve Hindistan Uzay Araştırma Örgütü (ISRO) ortasındaki paydaşlığın bir modülü olarak Vikram’a yerleştirilen retroreflektörü geliştiren NASA takımını yöneten Xiaoli Sun, “Retroreflektörümüzü Ay’ın yörüngesinden yüzeyde bulabileceğimizi gösterdik. Bir sonraki adım, gelecekte bu retroreflektörleri kullanmak isteyen misyonlar için rutin hale gelebilmesi için tekniği geliştirmek” dedi. NASA, lazer bağlantısını daha fazla test etmek istiyor ve Ay’a yönelik başka ilgili vazifelerde de benzeri retroreflektörlere yer veriyor. Bugün, Türkiye saati ile 18:20’de Ay yüzeyine iniş yapmayı deneyecek olan Japonya’nın SLIM iniş aracında da birebir araç bulunuyor. Ayrıyeten, Şubat ortasında SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlatılacak olan Intuitive Machines‘in Nova-C isimli Ay aracında da bir LRA bulunuyor. Geçtiğimiz günlerde fırlatılan lakin arıza yaşayan ABD’li Astrobotic’in problemli Peregrine uzay aracında da bu aygıt bulunuyordu.
NASA, 2023’ün sonlarında Deep Space Optical Communications (Derin Uzay Optik Bağlantı – DSOC) deneyi ile 15 saniyelik görüntüyü lazer aracılığıyla 11 Aralık’ta 31 milyon kilometre ya da Dünya-Ay arasının yaklaşık 80 katı uzaklıktan Dünya’ya göndererek lazer aracılığıyla uzaydan birinci ultra HD görüntü yayınlamıştı.
