NASA’nın Europa uydusundaki transistörler radyasyon sorunuyla karşı karşıya

Europa Clipper uzay aracının bu Ekim ayında bir SpaceX Falcon Heavy roketiyle fırlatılması planlanıyor. Robotik kaşif, Jüpiter’in buzla kaplı bir okyanus uydusu olan Europa’nın bildiğimiz manadaki hayatı destekleme potansiyelini kıymetlendirecek. NASA, bu misyon için 5 milyar dolar harcamış durumda. Lakin uydunun transistörlerinin radyasyona dayanıp dayanamayacağından kuşku duyuluyor.

5 milyar dolarlık vazife tehlikede

Europa Clipper vazife grubu üyeleri aracın transistörlerinde, yani sonda üzerindeki elektrik akışını denetim eden aygıtlarda bir sorun keşfetti. NASA yetkilileri yaptıkları açıklamada sorunun, beklenenden daha düşük radyasyon seviyelerinde transistörlerin arızalanmasının bildirilmesiyle ortaya çıktığını söyledi. Bu önemli bir telaş kaynağı, zira Clipper, Jüpiter’in ortamı üzere adeta bir radyasyon cehennemine girecek.

Jüpiter’in muazzam manyetik alanı – Dünya’nın manyetik alanından 20.000 kat daha güçlü – yüklü parçacıkları yakalayıp onları çok yüksek güçlere hızlandırarak Europa ve öbür iç uyduları bombalayan ağır radyasyon yaratıyor. Bu da uydulara gönderilecek uyduların çok radyasyon düzeylerine karşı sağlam olmalarını kural koşuyor.

Transistörler bozuluyor

Europa Clipper’ın Jüpiter sistemine 2030 yılında ulaşması planlanıyor. Sonda Europa’nın değil gaz devinin yörüngesinde dönecek olsa da dev gezegenin uydusunun etrafında oldukça bir vakit geçirecek. Misyon planına nazaran Clipper, 3,5 yıllık programı boyunca Europa’ya yaklaşık 50 uçuş gerçekleştirecek.

NASA, halihazırda transistöre testlerine devam ediyor lakin sonuçlar pek de umut verici değil. NASA, test datalarına nazaran bazı transistörlerin Jüpiter ve uydusu Europa yakınlarındaki yüksek radyasyonlu ortamda arızalanabileceğini söylüyor. Ajans, bu ayın sonuna kadar ön tahlilin tamamlanmasını bekliyor. Clipper aracında Infineon Technologies tarafından üretilen metal oksit yarı iletken alan tesirli transistörler ya da bilindik isimleriyle MOSFET’ler kullanılıyor.

NASA, arızalanabilecek transistörlerin misyon üzerinde yıkıcı bir tesiri olmayacağını tespit ederse bir erteleme olmadan mevcut fırlatma planlarına devam edebilir. Lakin etkilenen transistörlerin tesiri büyük olacaksa vazifenin ertelenmesi de ihtimaller ortasında.