Türkiye, 2024 yılında Avrupa’nın en büyük kömür yakıtlı elektrik üreticisi olarak Almanya’yı geçme yolunda ilerliyor. Bunun ardındaki neden ise yüksek enflasyonun elektrik üreticilerinin kıymetli doğal gaz alımlarını azaltması ve elektrik üretiminde daha ucuz olan kömürün kullanımını artırması. Ember’in bilgilerine nazaran Türkiye, 2023 yılında kömürden 117,6 terawatt saat (TWh) elektrik üreterek 118 milyon ton karbondioksit ve başka ilgili gazların salınımına neden oldu. Bu üretim ölçüsü, Avrupa’nın en büyük kömür yakıtlı elektrik üreticisi Almanya’nın 117,9 TWh’lik üretimiyle neredeyse tıpkı ve Avrupa’nın kömüre en bağımlı ülkesi olan Polonya’nın 97 TWh’lik üretiminden çok daha yüksek.
Türkiye, 2024’te en büyük kömür yakıtlı elektrik üreticisi olabilir
Öte yandan hem Almanya hem de Polonya, 2023 yılında kömür üretiminde yıllık bazda önemli düşüşler kaydetti ve ileriye dönük olarak elektrik üretiminde yenilenebilir güç kullanımında süratli artışların yanı sıra kömür kullanımında daha fazla azalma kelamı verdi. Buna karşılık, 2023 yılı Türkiye‘nin kömür yakıtlı elektrik üretiminde üst üste ikinci yıllık artışa işaret ediyor. 
Bundan Türkiye’nin yaşadığı ekonomik meşakkatlerin değerli bir tesiri olduğu belirtiliyor. Elektrik üreticileri artan faiz, enflasyon ve kur nedeniyle sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olmak üzere doğal gaz alımlarını yavaşlatarak daha ucuz olan kömüre yöneldi. Türkiye’nin LNG ithalatı 2023’te 2022’ye kıyasla yüzde 8,2 azalarak 2019’dan bu yana en düşük düzeye geriledi. Ember bilgilerine göre, elektrik şirketleri gaz açığını telafi etmek için kömür santrallerinden elektrik üretimini yıllık yüzde 3,5 artırarak yeni bir rekora imza atarken, kömürün ulusal elektrik üretimindeki hissesi 2022’deki yüzde 35,4 düzeyinden yüzde 37’ye yükseldi. Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı bilgilerine nazaran ise 2022 yılında yüzde 34,6 olan kömür hissesi 2023’te yüzde 36,3 oldu.
Kömürün birden fazla Rusya’dan geldi
Kpler datalarına nazaran, Türkiye’nin toplam kömür ithalatı yıl boyunca yaklaşık 39,3 milyon metrik ton ile büyük ölçüde sabit kaldı. Kpler’e nazaran, Türkiye’nin Rusya’dan yaptığı toplam termal kömür ithalatı geçen yıl bir evvelki yıla nazaran %25 artarak 22,8 milyon tona yükseldi. Rusya birebir vakitte Türkiye’nin kömür ihracatının %58’ini gerçekleştirirken, bu oran 2022’de %46, 2018’de ise %20’nin altındaydı. Ukrayna işgali sonrası Rusya, güç ihracatında yüksek indirim uyguluyor. Türkiye’nin bu avantajı kullanması kendi içinde mantıklı. Son olarak resmi bilgilere göre 2023 yılında elektrik üretimimizin, yüzde 36,3’ü kömürden, yüzde 21,4’ü doğal gazdan, yüzde 19,6’sı hidrolik güçten, yüzde 10,4’ü rüzgardan, yüzde 5,7’si güneşten, yüzde 3,4’ü jeotermal güçten ve yüzde 3,2’si öteki kaynaklardan elde edildiğini belirtelim.
