Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ve Kurum çalışmaları ile ülkedeki kuruluşların katkılarıyla hazırlanan Milli Uzay Programı kapsamında Türkiye’nin 10 yıllık plan ve amaçları belirlendi. Açıklanan 10 programdan birincisi olan Ay Araştırma Programı ile ülkenin Ay’da mevcudiyeti bulunan sayılı ülkelerden biri olması amaçlanıyor.
Ay’a yumuşak iniş hedefleniyor
Ay Araştırma Programı’nın birinci basamağı olan AYAP-1 kapsamında Ay’ın yörüngeden keşfi ve Ay yüzeyi ile birinci temasın gerçekleştirilmesi, ikinci basamakta ise AYAP-2 Projesi ile gezici keşif aracının (rover) Ay’a yumuşak inişinin gerçekleştirilmesi hedefleniyor.
AYAP-1 Projesi kapsamında Dünya’dan Ay yörüngesine ulaşarak buradan bilgi toplayan ve Ay yüzeyiyle temas sağlayan bir uzay aracı geliştirilerek vazife operasyonları yürütülecek. Bu projeyle Türkiye’nin birinci Ay ve Derin Uzay misyonunun gerçekleştirilmesi ve operasyonel deneyim kazanılması hedefleniyor.
Ayrıca, yerli imkanlarla geliştirilen Hibrit İtki Sistemi’nin uzay tarihçesi kazanması, Ay yüzeyinden alınacak yüksek çözünürlüklü imajlar ve bilimsel bilgilerin (Ay’daki suyun kökeni, mini-manyetosfer oluşumları, yüzey bileşenleri, yüzey sıcaklık ve yansıma haritaları, radyasyon) Türkiye’deki bilim insanlarınca bilgiye çevrilmesi planlanıyor.
Uzay aracında son durum
Görev yapacak uzay aracınını sistem düzeyi tasarım kademesi tamamlandı. Detaylı tasarım (Ekipman/Modül/Bileşen Geliştirme) evresi ise devam ediyor.
Araçta kullanılacak ekipmanların vazife yeterlilikleri gözden geçirildi ve birtakım ekipmanlar için yeterlilik modellerinin üretimleri başlatıldı. Uzay aracı kapsamında teslim müddeti uzun ekipmanlar ve bileşenler için kontratlar imzalandı ve “Uzay Aracı Uçuş Modeli” üzerinde kullanılacak tüm ekipmanların planlaması tamamlandı.
Aracın alt sistem ve ekipmanların uçuş modellerinin üretilmesi sonrasında sistem düzeyi entegrasyonu gerçekleştirilecek ve akabinde çevresel (titreşim, ısıl-vakum, elektromanyetik uyumluluk gibi) ve fonksiyonel testler yapılacak. Bütün süreçlerin 2026 yılında tamamlanması ve tıpkı yıl aracın fırlatılması planlanıyor.
Aracın tasarımı yerli
Yurt dışından kimi bileşen ve ekipmanların tedariki özelinde işbirlikleri olmakla birlikte Ay vazifesinin ve uzay aracının dizaynları yerli olarak yapıldı. Aracın entegrasyonu, testleri ve operasyonları da Türkiye’nin altyapıları kullanılarak kendi beşeri sermayesi tarafından gerçekleştirilecek.
İlk misyon (AYAP-1) kapsamında geliştirilen uzay aracı, AYAP-2 içinde planlanan yumuşak iniş vazifesinin ihtiyaçları de dikkate alınarak tasarlanıyor. Ayrıyeten yumuşak iniş için gereken birtakım ekipmanlar (iniş grubu gibi) ve teknolojilerle (görüntü takviyeli seyrüsefer gibi) birlikte AYAP-2 kapsamındaki gezici keşif aracına yönelik konsept tasarım çalışmaları da yürütülüyor.
