Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) birinci beşerli uzay vazifesi için Türk uzay yolcusu (astronot) Alper Gezeravcı, 17 Ocak 2024 tarihinde uzaya gidecek. Alper Gezeravcı’nın uzayda yapacağı deneyler ortasında bir botanik deneyi bulunuyor. Tuz Gölü’nde endemik olarak yetişen Schrenkiella Parvula bitkisinin uzay ortamında tuz ve öteki gerilim etkenlerine verdiği reaksiyonlar araştırılacak. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) gerçekleştirilecek deneyde Tuz Gölü’nün tuzlu ortamına dayanan bitkinin, yüksek tuzluluğa karşı gösterdiği tolerans ve mikro yerçekimi ortasındaki etkileşim gözlemlenecek.
Yaşar Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekan Vekili Prof. Dr. İsmail Türkan, Ege Üniversitesi Biyoloji Kısmı öğretim üyeleri Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday ve Doç. Dr. Barış Uzilday’dan oluşan grubun tasarladığı deneyle yüksek tuzlu ortamlara dirençli bitkinin çok zayıf yerçekiminde yüksek tuzluluğa karşı gösterdiği toleransı sürdürüp sürdüremeyeceği incelenecek.
Uzay ortamında bu cins bir etkileşimin birinci sefer araştırılacağını bildiren Prof. Dr. İsmail Türkan, şunları söyledi:
“Bitkinin bu özelliğinin, öbür gezegenlerde kurulması planlanan üslerde, tuz ve metal içeriği yüksek regolitlerin (Ay ve Mars toprağı) güzelleştirilmesi ve astronotların çeşitli atıklarının arıtılmasında kullanılabilme potansiyelinde olduğunu düşünüyoruz. Bitki sodyum klorür dışında, lityum ve bor üzere elementlere de toleranslı olduğundan uzayda ağır metal ve öbür çevresel gerilimlere karşı toleransın araştırılması mevzularında ileride yapılacak deneylerde de kullanılabilir. Bu birinci bilim misyonu kapsamında ülkemize ilişkin, dünyada model olarak kabul görmüş endemik bir bitki çeşidi ile uzay ortamında birinci defa deney yapılacak olması çok değerli.”
Uzayda 13 farklı deney yapılacak
Türk uzay yolcusu Alper Gezavcı, 13 farklı deney yapacak. Radyasyona maruz kalmanın kansere neden olan baskılayıcı hücrelere tesiri incelenecek. Dünyada kuvvetli şartlara adapte olan mikroalg cinslerinin yerçekimsiz şartlar altında büyüme ve dayanıklılık testlerinin gerçekleştirilmesi, metabolik değişikliklerinin incelenmesi, karbondioksit yakalama performanslarının ve oksijen üretim kabiliyetleri gözlemlenecek. Elektronik kart üretim teknolojisi test edilecek. Propolis hususunun mikro yerçekimi ortamındaki bakterilerin yer çekimli ortamdaki bakterilerle misal sonuçlar verip vermeyeceği karşılaştıracak
