Ege Üniversitesi, Türkiye’nin beşerli birinci uzay misyonu kapsamında uzaya çıkan Alper Gezeravcı‘nın Tuz Gölü’nde yetişen “Schrenkiella parvula” bitkisine ait uzayda yaptığı deneyinin sonuçlarını paylaştı. Yapılan açıklamada Schrenkiella parvula bitkisinin Mars’ın ıslah edebilmeyi sağlayacak ön özelliklere sahip olduğu aktarıldı. Mars için kıymetli bir araştırma
Önümüzdeki birkaç on yıl içinde Mars’a beşerli uzay seyahatlerinin yapılması ve orada yerleşim yerlerinin kurulması hedefleniyor. Bunun için de yerine yetişebilecek bitkilerin tespiti ve geliştirilmesi konusu hayli büyük ehemmiyete sahip.
Bu bağlamda birden fazla ülke uzayda ve Ay ile Mars üzere güçlü toprak şartlarında yetişecek bitkilerin arayışı içerisinde. Astronot Alper Gezeravcı’nın ISS’te gerçekleştirdiği 13 deneyden birisi de buna hizmet ediyordu.
“Schrenkiella Parvulanın Tuz Gerilimine Verdiği Karşılıkların Uzay Ortamında Araştırılması-Extremophyte” adlı deney kapsamında yüksek tuzlu ortamlara dirençli bitkinin, çok zayıf yer çekiminde yüksek tuzluluğa karşı gösterdiği toleransı sürdürüp sürdüremeyeceğine bakıldı. Deney müddetince bitkinin gelişimi günlük olarak araştırmacılara ulaştırıldı.
EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday‘ın yaptığı Doç. Dr. Barış Uzilday ile Prof. Dr. İsmail Türkan‘ın araştırmacı olarak katıldığı deneyin ikinci ve üçüncü günde bitkilerin çimlendikleri gözlemlendi. Yapılan açıklamada Doç. Dr. Barış Uzilday, şu bilgileri verdi: “Beklediğimiz büyüme düzeyine ulaştıklarını fakat bitkilerin yaprak ve gövde formlarının mikro yer çekimi ile farklılık gösterdiğini gördük.” Schrenkiella parvula bitkisinin Tuz Gölü etrafında yüksek tuza, ağır metallere, düşük ve yüksek sıcaklığa toleranslı, zorlu kurallara adapte olabilen bir bitki olduğu belirtildi. Bitkinin, Mars üzere insanların ileride gitmeyi ve tarım yapmayı amaçladığı yerlerde orayı ıslah edebilmeyi sağlayacak öncü özelliklere sahip olduğunun altı çizildi.
Öte yandan deney süreci hala devam ediyor. ISS’te gerçekleştirilen deney sonucunda Gezeravcı, bitkileri hasat edip özel bir solüsyon ile metabolik süreçlerini büsbütün durdu. Daha sonra bitkiler -80 derecede depolanarak dünyaya getirildi. Kısa mühlet içerisinde deneyin Türkiye’ye gelecek. Burada hem bitkilerin büyüme performansı hem de yeni kuşak RNA dizilime prosedürü ile hangi genlerin etkinleştiği, mikro yer çekimi altında bitkinin tuza nasıl karşılık verdiği araştırılacak.
