Günümüz dünyasının görünmeyen kilit noktalarından birisi hiç elbet bilgi merkezleridir. Tüm e-postalarımızı, fotoğraflarımızı, kedi görüntülerimizi ve bulutta dolaşan başka her şeyi depolamak için bilgi merkezlerine güveniyoruz. Bunun yanında yapay zeka ve kripto para madenciliği de bilgi merkezlerinde büyük rol oynuyor. Uluslararası Güç Ajansı‘nın (IEA) yeni raporuna nazaran veri merkezleri, büyük ölçüde kripto para üniteleri ve yapay zeka sayesinde 2026 yılına kadar iki kat daha fazla elektrik tüketmeye başlayacak. Türkiye’den fazla elektrik türketiyorlar
Tüm bu data merkezleri elektrik kullanımına bağlı sera gazı emisyonlarından sorumlu olduğundan, bu durum kripto para ünitelerinin ve ChatGPT üzere yapay zeka araçlarının çevresel tesirleri konusu da gündeme getiriyor. IEA’nın yayınlanan yıllık elektrik raporuna nazaran, veri merkezleri, kripto para üniteleri ve yapay zeka, 2022 yılında 460TWh elektrik kullanarak global elektrik talebinin yaklaşık yüzde 2’sini oluşturdu. Tek başına kripto madenciliğinin 2022 yılında 110TWh elektrik tüketerek bu elektrik tüketiminin neredeyse dörtte birini oluşturduğu varsayım ediliyor. Bir bağlam vermek için: Türkiye’nin elektrik gücü tüketimi 2023 yılında 330,3 TWh oldu.
2026 yılına kadar, kripto para üniteleri ve yapay zeka için kullanılanlar da dahil olmak üzere data merkezlerinden kaynaklanan elektrik tüketiminin 1.050TWh’ye kadar yükselmesi bekleniyor. ABD, dünyadaki yaklaşık 8.000 bilgi merkezinin yüzde 33’ü ile bugün en fazla bilgi merkezine sahip ülke. Tıpkı vakitte en fazla Bitcoin madenciliğinin yapıldığı ülke. IEA, önümüzdeki birkaç yıl içinde ABD’deki bilgi merkezi elektrik tüketiminin “hızlı bir şekilde” artacağını ve 2022’de ABD talebinin yaklaşık yüzde 4’ünden 2026’da yüzde 6’sına yükseleceğini iddia ediyor. Genişleyen 5G ağları ve bulut tabanlı hizmetler bu büyümenin öbür itici güçleri olarak gösteriliyor. İşin telaş verici tarafı ise hiç olmadığı kadar daha fazla bilgi merkezine muhtaçlık duyulması. Teknoloji ilerledikçe ve elektrikli araçlar üzere akıllı sistemlerin hacmi büyüdükçe data merkezlerine olan gereksinim da artıyor.
Bilmeyenler için, ver merkezleri temelinde bilgisayarlar için bir depo görevi görüyor. Hasebiyle elektrik taleplerinin yüzde 40’ı bilgi süreçten geliyor. Tüm bu ekipmanı serin tutmak talebin yüzde 40’ını oluştururken geri kalanını başka BT ekipmanları oluşturuyor. İşin içine yapay zeka da girince data merkezlerinin toplam elektrik talebi artıyor. IEA raporuna nazaran, Google Arama tamamen yapay zekayı içeren bir senaryoda on kata kadar daha fazla elektrik kullanabilir. Zira yapay zeka süreçleri epeyce fazla bilgi süreç gücü gerektiriyor. Diğer yandan kripto para üniteleri için elektrik talebinin 2026 yılına kadar yüzde 40 oranında artması bekleniyor. Lakin kriptonun çevresel ayak izini sonlandırmak mümkün. Ethereum blok zinciri, yeni süreç bloklarını doğrulamak için çok daha güç verimli bir prosedüre geçerek elektrik kullanımını yüzde 99’dan fazla azaltmayı başardı. Buna karşın, Bitcoin ağı birebir şeyi yapmayı reddetti ve kripto madenciliğinden kaynaklanan karbon emisyonlarının birçoklarından direkt sorumlu.
