Yapay zeka sayesinde 27.000’den fazla asteroit keşfedildi

Yalnızca Güneş Sistemi’nde milyonlarca tahminen de milyarlarca asteroit bulunuyor ve son 200 yıl içinde bilim insanların yalnızca 1,3 milyon kadar asteroit kataloglamış durumda. Bunların çok büyük kısmı Mars ve Jüpiter ortasındaki asteroit neslinde yer alıyor. Asteroitleri keşfetmek çoklukla vakit ve dikkat isteyen bir iş ve haliyle kimi kaya modülleri insanların gözlerinde kaçabiliyor. Bu problemleri ortadan kaldırmak ve keşif müddetlerini kısaltmak için THOR isminde bir yapay zeka algoritması geliştirildi.

THOR, 27 bin asteroit keşfetti

Asteroid Institute’un yönetici yöneticisi ve B612 Vakfı’nın kurucularından Ed Lu ve takımı tarafından geliştirilen THOR (Tracklet-less Heliocentric Orbit Recovery) yapay zekası NOIRLab tarafından sağlanan 400.000’den fazla arşiv manzarasını tahlil etti. THOR, bu tahlilleri sonucunda gözden kaçan 27.000 asteroit keşfetti.

Aktarılanlara nazaran THOR, tek bir teleskop imgesinde 1,7 milyar kadar ışık noktasını tahlil edebilmesini sağlayan büyük bir bilgi kümesi üzerinde eğitilmiş durumda. Algoritmanın net sonuçlar verebilmesi için gökyüzünün tıpkı kısmının son 30 gün içerisinde çekilmiş yaklaşık beş müşahedesi gerekiyor. Ek olarak B612 Vakfı tarafından yapılan açıklamaya nazaran bilim insanları THOR’u hesaplama yükü ve data depolama hizmetleri sayesinde binlerce asteroit adayının yörüngesini test etmelerini kolaylaştıran Google Cloud ile ölçeklendirmişler.

Ed Lu’ya nazaran algoritmaları sayesinde bunun için tasarlanmamış bilgi kümelerinde asteroitler bulabilmek ve birebir vakitte dünyadaki başka tüm teleskopları asteroit bulma konusunda daha uygun hale getirmek mümkün. Lu, bunun astronominin yapılış biçiminde esaslı bir değişiklik manasına geldiğini söylüyor.

Altı ayda 2,4 milyon asteroit keşfedilecek

Öte yandan THOR birinci olarak 2022 yılında mevcut teleskop manzaralarında tespit edilemeyen 100 asteroit keşfetmişti. O vakitten beri algoritma geliştiriliyor. Bununla birlikte asteroit keşfi için geliştirilen tek yapay zeka algoritması THOR değil. Geçtiğimiz temmuz ayında, Dünya’ya yakın asteroitleri avlamak için tasarlanan HelioLinc3D isimli bir yazılım, Dünya’ya 225.000 kilometre yaklaşması beklenen 180 metre genişliğinde bir uzay taşı buldu. Bu, Dünya ile Ay ortasındaki ortalama aradan daha yakın.

Öte yandan bu uzay taşlarını tespit etmek için gelecek yıl faaliyete geçmesi beklenen 8.4 metrelik teleskoba sahip Vera C. Rubin Gözlemevi’nin üzerinde çalışılıyor. Temelinde HelioLinc3D yazılımı da yeniden burada geliştirildi. Bilim beşerlerine nazaran THOR ve HelioLinc3D üzere yapay zeka tabanlı yazılımlar sayesinde Vera C. Rubin Gözlemevi, yalnızca ilk 6 ayında 2,4 milyon kadar yeni asteroit keşfi yapabilir. Bu sayı, mevcutta keşfedilen asteroit sayısının neredeyse iki katı.