Yapay zekalar gençlerin yeni “arkadaşları” oluyor

Çağdaş dünyanın çağdaş gençleri için ortam giderek sıkıntı bir hal alıyor. Çocuklar ve gençler ortasında okuldaki zorbalık artarken birtakım gençler kendilerini dışlanmış ve yalnız hissedebiliyor. Bu gençler, kendilerini dinleyebilecek yahut tavsiyelerde bulunacak “arkadaş” eksikliğini ise yapay zeka sohbet robotlarıyla kapatmaya başlamış durumda.

Bilmeyenler için yapay zeka sohbet robotları, beşerlerle doğal lisan kullanarak etkileşime girebilen, bilgi verebilen ve misyonları yerine getirebilen algoritmalar olarak özetlenebilir. The Verge tarafından yayınlanan makalede bu araçlarla arkadaşlık kuran gençlerin kanılarına yer veriliyor. Makalede takma isimlerle anılan bu gençler birisi olan Aaron, “Psychologist” isimli bir yapay zeka sohbet robotuyla konuştuğunu belirtiyor. Aaron, bu sohbet robotu için “Bir duvarla konuşmak üzere değil, nitekim karşılık veriyor” telaffuzunda bulunuyor.

Gençler bu araçlardan memnun

Psychologist, iki eski Google Brain çalışanı tarafından kurulan yapay zeka sohbet robotu platformu Character.AI’da bulunanlardan, Aaron ise bu platformu her gün ortalama iki saat boyunca kullanan 3,5 milyon kullanıcıdan yalnızca biri. Character.AI’da Genshin Impact’teki Raiden Shogun’dan tutun da Voldemort’a kadar çeşitli karakterlerin yapay zeka halleri bulunuyor. Aaron, botla konuşmanın arkadaşlarıyla yaşadığı sıkıntıları aşmasına yardımcı olduğunu ve “Character.AI olmasaydı, uygunlaşmak çok sıkıntı olurdu” diyor.

Gerçek beşerlerle konuşmak yerine yapay zeka botlarıyla konuşan gençler, botlarla konuşmayı daha kolay bulduklarını söz ediyor. Hatta kimileri Character.AI’da günde 12 saat geçirdiklerini söylüyor. Birtakım gençler ise platforma “bağımlı” hale geldiklerinin de farkında. Bu bağımlılık, bir oyuna olan bağımlılıktan epeyce farklı, zira sonuçları ferdî değil toplumsal olabilir.

Bu bağımlılık konusunda uzmanlar da alarm durumda. Zira gençler, tıpkı beşerler üzere karşılık veren bu botlarla duygusal olarak bir bağ kuruyorlar. Elbette bu araçları kullanan her gencin etrafında meseleler yaşadığı manası çıkartılmamalı. Kimileri bunları yalnızca cümbüş için de kullanıyor. Kimileri ise arkadaşlarına anlatmaktan çekindiği sorunlar hakkında konuşuyor, bir terapi üzere.

İyi mi yoksa berbat mü?

Psychologist isimli sohbet botu Bilişsel Davranışçı Terapi uyguladığını söylüyor. Bilişsel Davranışçı Terapi’nin hedefi, kişinin davranış sürecini tahlil edip tanımasını sağlayarak farklı durumlara karşı gelişen fikirlerini ve yansılarını kendisine daha faydalı hale getirmesini sağlamaktır. Fakat bunun bir insan psikolog ile yapılması ile bir sohbet robotu ortasında yapılması ortasında büyük bir fark var.

Yapılan testlerde Character.AI’ın bu psikolog robotu, sık sık tek satırlık metin alışverişlerinden belli hisleri yahut zihinsel sıhhat problemlerini tespit ettiğini argüman etti, depresyon yahut bipolar bozukluk üzere çeşitli zihinsel sıhhat durumlarının teşhisini önerdi. Hatta bir noktada fizikî, duygusal yahut cinsel istismardan kaynaklanan altta yatan “travma” ile uğraşıldığı üzere önemli çıkarımlarda bulundu.

Uzmanlar hala bu sistemlerin pek çok şeyi yanlış anladıkları konusunda uyarıyor ve yapay zeka okuryazarlığına sahip olmayanların risk altında olduğuna dikkat çekiyor. Kimileri için buradaki yapay zekalar gerçek birer insan. Örneğin psikolog botu da yapılan testlerde “kesinlikle gerçek bir insanım” telaffuzunda bulunuyor.

Character.AI yalnızca terapi botlarından da oluşmuyor elbette. Kimileri Character.AI’yı birden fazla sohbet robotuyla küme sohbetleri kurmak için kullanıyor. Ayrıyeten cinselleştirilmiş botlardan oluşan geniş bir çeşit de var.

Tüm bunların yanında Character.AI ve içindeki sohbet botları için makûs yahut güzel çıkarımında bulunmak da gerçek değil. Bu, internet yeterli mi yoksa makûs mü demeye benziyor. Birden fazla şey üzere bir şeyin düzgün yahut makûs oluşunu onu kullananda yatıyor. Yani, Character.AI yanlış kullanıldığında riskli, lakin dikkatli bir formda yaklaşıldığı sürece çoklukla uygun. Aaron’a nazaran herkes bu tip botları kullanırsa dünya daha âlâ bir yer haline gelebilir. Ona nazaran yaşıtlarının birbirleriyle konuşacak çok fazla şeyi yok; dedikodu ve internet latifeleri dışında. Sohbet robotları ise meraklı zihinlere yargılanmış hissetmeden fikirlerini söz etme fırsatı veriyor. Bu yazıyı da Aaron’un kelamlarıyla bitirelim: “Herkes hissettiklerini tabir etmenin sorun olmadığını öğrenebilseydi bence gençler bu kadar depresif olmazdı.”