Yapay zeka ve harika bilgisayarlar ile yeni pil gereçleri keşfi hızlanıyor. Microsoft ve ABD Güç Bakanlığı’na bağlı Pasifik Kuzeybatı Ulusal Laboratuvarı (PNNL) işbirliğiyle gerçekleşen çalışma sonucu potansiyel bir unsur bulundu. Keşfedilen bu unsur bataryalardaki lityum kullanımını %70 azaltabilir. 20 yıl sürecek iş 9 ayda tamamlandı
Microsoft’tan araştırmacılar 32 milyon potansiyel inorganik husus içinden 18 gelecek vadeden adayı, yapay zeka ve muhteşem bilgisayarlar kullanarak, bir haftadan kısa bir müddette tespit etmeyi başardı. Klasik laboratuvar formülleri kullanılmış olsaydı, bu elementin tamamlanması 20 yıldan uzun sürebilirdi. Başlangıcından itibaren, çalışan bir batarya prototipi geliştirme süreci 9 aydan kısa sürdü.
Microsoft Genel Müdür Yardımcısı Jason Zande yaptığı açıklamada maksatlarının, “250 yıllık bilimsel buluşları gelecek 25 yıla sığdırmak” olduğunu söyledi: “Bunun üzere teknolojilerin bize bu maksatta yardımcı olacağını düşünüyoruz. Gelecekte bu üzere bilimsel gelişmeleri yapmanın yolunun bu olduğunu düşünüyorum.”
Yeni bulanan ve N2116 adı verilen husus, katı haldeki bir elektrolit, ve bilim insanları tarafından bir hammaddeden çalışan bir prototipe dönüştürülene kadar test edildi. Bu unsur sürdürülebilir bir güç depolama tahlili olma potansiyelini de taşıyor zira katı bazlı piller, klasik sıvı ya da jel gibisi lityum pillerden daha inançlı. Daha süratli şarj olan katı hal pillerin, binlerce sefer şarj edilebilmesi sayesinde yakın gelecekte daha fazla güç yoğunluğu sağlayacağı da umut ediliyor.
2030’a kadar lityum talebi 10 kat artacak
Lityum, piyasa bedeli ve gümüşi rengi nedeniyle çoklukla “beyaz altın” olarak isimlendiriliyor. Lityum iyon pillerinen kıymetli bileşenlerinden biri. Uluslararası Güç Ajansı, dünya çapında elektrikli araçlara talebin artmasıyla, gelecek iki yıl içinde lityum kıtlığı yaşamaya başlayabileceğimiz ihtarını yapıyor. ABD Güç Bakanlığı da 2030 prestijiyle lityum-iyon pillere olan talebin 10 katına çıkabileceğine dikkat çekiyor. Bu nedenle üreticiler daima olarak yeni batarya fabrikaları inşa ediyor.
Lityum madenciliği de tartışmalı bir husus. Üretime geçmesi yıllar sürebiliyor ve çevreye önemli tesirleri var. Lityum çıkarmak için çok büyük ölçüde su ve güç kullanılması gerekiyor. Londra’daki Imperial College’da pil araştırmacılardan oluşan bir takımı yöneten Dr Nuria Tapia-Ruiz, az lityum içeren ve enerjiyi yeterli depolayan her unsurun, lityum-iyon pil sanayisi için “kutsal” olacağını söylüyor: “Yapay zeka ve harika bilgisayarlar, yüksek performanslı unsurların tespitinde, gelecek yıllarda pil araştırmacıları için hayati kıymette olacak.”
Ancak İskoçya’daki Strathclyde Üniversitesi’nden Dr Edward Brightman, yeni teknolojinin dikkatli ele alınması gerektiği ikazını yapıyor: “Suni ya da birinci bakışta yeterli görünen sonuçlar ortaya koyabilir. Lakin bu unsurlar hali hazırda bilinen ya da laboratuvarda sentezlenemeyecek hususlar olabilir.”
Son keşif sürecinde kullanılan harika bilgisayarlar, çok sayıda bilgisayarı içinde barındırıyor ve karmaşık bilimsel ve matematiksel süreçleri yapabiliyor. Microsoft tarafından geliştirilen yapay zeka modülüyse, moleküler datalar üzerine eğitilmiş ve kimya çözebilen bir teknoloji. Zander “Bu yapay zeka bilimsel bilgilere ve unsurlara dayanıyor. Datalar, bilimsel keşiflerde kullanmak için çok güvenli” diyor.
Yapay zeka, pillerde kullanılabilecek potansiyel unsur sayısını 18’e düşürdükten sonra, PNNL’den pil uzmanları bu unsurları inceledi ve laboratuvarda üzerinde çalışacakları son maddeyi belirledi. PNNL’den Karl Mueller, yapay zeka sayesinde “meyve verebilecek bir alana çok daha süratli ulaştıklarını” söyledi. Mueller’e nazaran son keşif, yapay zekanın inovasyon süreçlerini ne kadar hızlandırabileceğini gösteriyor.
