Rusya‘nın 47 yıl ortadan sonra gerçekleştirdiği ilk Ay misyonu olan Luna-25, uzay aracının denetimden çıkıp Ay yüzeyine çarpmasıyla felaketle sonuçlandı. 10 Ağustos’ta fırlatılan uzay aracının, pazartesi günü inmeyi planladığı Ay’ın güney kutbu etrafında dairesel bir yörüngeye oturtacak bir hareket yapması gerekiyordu. Lakin bir şeyler karşıt gitti ve uzay aracı manevrayı planlandığı üzere gerçekleştiremedi. Luna-25’te zıt giden neydi?
Rus uzay ajansı Roscosmos, Luna-25’in Ay’a çakılmasını onaylamadan evvel bir iletişim arızası ve teknik aksaklık olduğunu “acil durum” olarak kamuoyuyla paylaştı. Roscosmos, “Otomatik istasyonda, hareketin belirtilen parametrelerle gerçekleştirilmesine müsaade vermeyen anormal bir durum meydana geldi” dedi.
Roscosmos yaptığı açıklamada, sorunun meydana gelmesinden kısa bir mühlet sonra Luna-25 ile teması kaybettiğini söyledi. Açıklamada “Aygıt öngörülemeyen bir yörüngeye girdi ve Ay’ın yüzeyiyle çarpışması sonucu yok oldu“ tabirlerine yer verildi. Ajans, Luna 25’in düşüşünü Telegram üzerinden duyurdu. Yapılan paylaşımda Roscosmos, “Moskova saatiyle 14:57 civarında [19 Ağustos’ta] Luna-25 uzay aracıyla bağlantı kesildi. 19 ve 20 Ağustos tarihlerinde aygıtı aramak ve onunla temasa geçmek için alınan tedbirler rastgele bir sonuç vermedi.” açıklamalarına yer verildi.
Luna-25, Rusya için önemliydi
Luna-25, Rusya’nın Ay keşif programını tekrar canlandırma ve uzaydaki teknolojik gücünü gösterme tarafındaki tezli planının bir kesimi pozisyonundaydı. Uzay aracı Ay toprağını incelemek ve güney kutbuna yakın daima gölgede kalan kraterlerde su buzu izleri aramak üzere tasarlanmıştı. Su buzu, hava ve roket yakıtına dönüştürülebileceğinden, gelecekte Ay’a yapılacak insan misyonları için pahalı bir kaynak olarak düşünülüyor.
Uzay aracı tıpkı vakitte Ay yüzeyinin kimyasal bileşimini, manyetik alanı ve plazma ortamını ölçecek aletleri içeren çok sayıda araca da sahipti. Bu aletler aslında Luna-25 çakılana kadar çalıştı ve az da olsa bilgileri Roscosmos’a gönderdi. Hatta Luna-25’in kamerası tarafından çekilen birtakım Ay imajları de paylaşıldı. Bunları Luna-25 irtibatında bulabilirsiniz.
Luna-25’in başarısızlığı, Sovyetler Birliği‘nin çöküşünden bu yana rakiplerine ayak uydurmakta zorlanan Rusya’nın uzay programı için büyük bir darbe oldu diyebiliriz. Rusya, 1976 yılındaki Luna-24’ten bu yana bir Ay vazifesi denemedi. Luna-25’in Ay’ın güney kutbuna yumuşak bir iniş gerçekleştirmesi gerekiyordu ki bu daha evvel hiçbir ülke tarafından başarılamamıştı. Lakin bunu birinci yapan Hindistan olabilir. Ülkenin Chandrayaan-3 uzay aracı halihazırda Ay yörüngesinde ve 23 Ağustos’ta güney kutbuna inmeyi hedefliyor.
