IBM’in kuantum bilgisayarı ilk defa bilimsel keşifler için bir üniversiteye kuruldu

New York’ta bulunan Rensselaer Polytechnic Institute (RPI), bünyesindeki yerleşkesinde bilimsel araştırmalarda kullanılmak üzere inşa edilen dünyanın birinci kuantum bilgisayarına sahip üniversitesi olarak tarihe geçti. Yapılan basın açıklamasında kurulan sistemin IBM’in Quantum System One olarak isimlendirilen kuantum işlemcisini içerdiği belirtildi.

IBM’in kuantum bilgisayarları üniversiteye girdi

RPI, yalnızca kavram kanıtlama denemelerini yürütmek için kullanılan bir bilgisayar yerine, bilimsel keşifler için kullanılabilecek yerleşke tabanlı kuantum bilgisayarını resmen devreye alırken IBM, yeni IBM System One kuantum bilgisayarının 127 kuantum biti ya da kübiti olan “Eagle” isimli bir işlemciden güç aldığını belirtti. Bu kuantum süreç ünitesi (QPU), temelinde 2021 yılında tanıtılmıştı. Geçtiğimiz yıl ise Tokyo Üniversitesi tarafından kullanılan bir System One makinesinde görücüye çıkmıştı lakin buradaki sistem yerleşkeye dayalı değildi.

IBM tarafından yapılan açıklamada inşa edilen Quantum System One’ın bilimsel bir araç olarak hizmet verebilecek ve bilim insanlarının klasik üstün bilgisayarları kullanarak çözmekte zorlanacağı problemleri çözmeye yardımcı olacak kadar güçlü olduğu aktarıldı. IBM Quantum System One, üniversitenin yanı sıra New York bölgesinde RPI ile işbirliği yapmak isteyen öbür akademik kurum ve kuruluşlar için de eğitim ve araştırma hedefli olarak kullanılabilecek. Sisteme erişen öğretim üyeleri, araştırmacılar, öğrenciler ve ortak çalışanlar, kuantum avantajı sağlayabilecek kuantum algoritmaları dahil olmak üzere kuantum bilgi süreç araştırmaları üzerinde çalışacak.

“Süper bilgisayarlardan daha iyi”

IBM Quantum’da algoritmalar ve iştiraklerden sorumlu teknik program yöneticisi Jamie Garcia, yapmış olduğu açıklamada “Basitçe söylemek gerekirse kuantum bilgisayarlar, artık kuantum devrelerini çalıştırmada klasik üstün bilgisayarından daha başarılı. Bu da tarihte ilk kere kuantum bilgisayarların bilimsel keşifler için bir hesaplama aracı olarak kullanılabileceği manasına geliyor.”

Kuantum bilgisayarlar klasik bilgisayarlardan çok daha güçlü olma potansiyeline sahip. Lakin bu “potansiyel” sözünün gerisinden kocaman bir “ama” cümlesi geliyor. Bu sistemler sırf ölçeklendirildikleri ve kübitlerdeki yanılgıları azalttıkları takdirde klasik bilgisayarlardan daha güçlü olabilirler. Günümüzdeki tüm odak noktası artık yanılgıların azaltılmasına çevrilmiş ve burada önemli gelişmelere imza atılmış durumda. IBM’in QPU’ları ve benzerleri, yanılgıya hayli eğilimli olabilen kübitlerin yanılgı oranını azaltmak için kusur düzeltme teknolojileri kullanıyor.

Buna karşın bilim insanların, kuantum bilgisayarların en süratli üstün bilgisayarlardan daha güçlü olduğu “kuantum üstünlüğüne” uzun yıllar boyunca ulaşmayı beklemiyorlar. IBM’e nazaran bu, iki yıl içinde ulaşılabilecek bir amaç.

Geçtiğimiz yıl IBM, “Heron” işlemcisi olarak bilinen QPU’nun yeni jenerasyonunu tanıtmıştı. 133 kübite sahip olan bu çip, “System Two” makineleri olarak bilinen yeni jenerasyon IBM kuantum bilgisayarlarına takılacak. Teknoloji devine nazaran Heron, Eagle’dan beş kat daha güvenilirlik sunacak. IBM’in birinci 1.000 kübitlik kuantum işlemcisine değindiğimiz haberimizde bu hususta daha fazla bilgi edinebilirsiniz. IBM takviyeli dünyanın birinci yanılgı toleranslı kuantum bilgisayarının ise bu yıl içinde çıkacağı söyleniyor.