Şarj edilebilir piller etrafta kalıcı kimyasallara yol açabilir
Kalıcı kimyasallar binlerce farklı tıpta polifloroalkil maddeyi (PFAS) kapsıyor. PFAS, eserleri suya, lekelere ve ısıya karşı daha sağlam hale getirmek için kullanılıyor. Yakın vakitte, bis-perfloroalkil sülfonimidler (bis-FASI’ler) ismi verilen belli bir PFAS alt sınıfı, lityum iyon pillerde elektrolit ve bağlayıcı olarak kullanılmaya başlandı.
Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmaya nazaran bis-FASI’ler artık üretim tesislerini çevreleyen toprak, tortu, su ve karda ortaya çıkıyor. Çalışmanın müellifleri ayrıyeten çöplüklerden sızan sıvılarda da bis-FASI buldular.
Bu durum lityum iyon pillerin kimyasal kirliliğin potansiyel taşıyıcısı olduğunu gösteriyor. Şayet tedbir alınmazsa hayatımızın daha fazla kesimi büsbütün elektrikli hale geldikçe bu sorun daha da büyüyebilir.
Lee Ferguson, yaptıkları araştırmanın sürdürülebilir güce karşı olmadığını ve asıl emelin altyapıda kullanılan şeylerin çevresel risk değerlendirmelerinin tam olarak bilinmesi olduğunu söz etti. Araştırmacılar, Ocak ve Ekim 2022 ortasında Minnesota, Kentucky, Belçika ve Fransa’daki 87 farklı lokasyondan su, tortu ve toprak örnekleri aldılar.
3M ve Arkema dahil olmak üzere birçok üretim tesislerinin yakınında yaygın olan milyarda bir modül (ppb) bis-FASI konsantrasyonları buldular. Belgelenen kirlilik, Çevre Koruma Ajansı’nın içme suyundaki başka PFAS cinsleri için belirlediği sonlardan kat kat daha yüksek olarak ölçüldü.
Bilim insanları hala PFAS’a maruz kalmanın insanları nasıl etkilediğini anlamaya çalışıyor ve bilhassa bis-FASI’ler hakkında daha da az şey biliniyor. Lakin daha yaygın PFAS çeşitleri üzerine yapılan çalışmalar, yüksek maruziyeti muhakkak kanser çeşitleri, karaciğer hasarı, yüksek kolesterol ve düşük bebek doğum yükü üzere üreme sıhhati problemlerine ait daha yüksek riskle ilişkilendirdi.
Yeni araştırma, bis-FASI’lerin etrafta uzun müddet kalma mümkünlüğünün yüksek olduğunu, lakin içme suyundaki öteki kalıcı kimyasalları tedavi etmek için benzeri sistemler kullanılarak potansiyel olarak temizlenebileceğini öne sürüyor.
Yıllar boyunca PFAS ürettiği için bir dizi dava ile karşı karşıya kalan 3M, gelecek yılın sonuna kadar kalıcı kimyasalları etaplı olarak kullanımdan kaldırma ve sonrasında tesislerinin yakınındaki kirliliği temizlemeye devam etme taahhüdünde bulundu.
Çalışmanın müellifleri dizüstü bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler, elektrikli araçlar ve daha fazlasında kullanılan 17 farklı pili test etti ve bunlardan 11’inde bis-FASI tespit etti. Ve lityum iyon pillerin yalnızca yaklaşık yüzde 5’inin geri dönüştürüldüğü kestirim edildiğinden, bis-FASI’leri de çöplüklerin yakınında aramaya karar verdiler.
Kuzey Karolina çöplüklerinden toplanan sızıntıların mevcut laboratuvar örneklerini tahlil ettiler ve milyarda bir kesim aralığına yakın konsantrasyonlar buldular. A. Daniel Jones, “Bu çalışma, sıklıkla ihmal edilen bir PFAS kimyasalına dikkat çekiyor ve bunun etrafta kolaylıkla taşınabildiğini öne sürüyor. Ayrıyeten, bu çalışmanın lityum pillerin tam hayat döngülerinin tesirlerine ait daha fazla farkındalık gereksinimine dikkat çekmesi de önemlidir” dedi.
