NASA‘nın Curiosity keşif aracından gelen manzaralar, Dünya’da Meksika Körfezi’nin altındaki tortul kaya taramaları ve bilgisayar simülasyonlarıyla birleştirildi. Bu sayede jeologlar, Mars’taki bir dizi kraterde “nehirlerin” eski, aşınmış kalıntılarını tespit ettiler. Mars bir zamanalar ırmaklar gezegeniydi
Mars yüzeyinde büyük bir çarpma havzası olan Gale kraterinde NASA’nın Curiosity keşif aracı tarafından toplanan bilgileri inceleyen bir küme araştırmacı, Kızıl Gezegen’de bir vakitler tahminen de düşünülenden çok daha yaygın bir halde ırmakların aktığına dair yeni deliller keşfetti. Penn State Üniversitesi’nden yerbilimci ve araştırmanın başyazarı Benjamin Cardenas yaptığı açıklamada “Mars’ın muhtemelen bir nehirler gezegeni olduğuna dair deliller buluyoruz” dedi.
Yeryüzündeki ırmaklar, hayat üzerinde olumlu tesirleri olan kimyasal, besin ve tortu döngüleri için epeyce kıymetli. Bu nedenle Mars‘taki eski ırmaklara dair daha fazla delilin keşfedilmesi, Kızıl Gezegen‘de hayat belirtileri arayışında kıymetli bir gelişme olabilir.
Curiosity keşif aracının datalarında tespit edilen ve bank ve burun özellikleri olarak isimlendirilen belli yeryüzü formları çok sayıda küçük kraterde bulunuyor, lakin bunlar şimdiye kadar akan su tarafından oluşturulan tortular olarak kabul edilmemişti.
Dünya’daki oluşumlarla örtüşüyor
Mars’taki ırmaklara dair ispatlar, Mars’ın yörüngesine giren birinci uzay aracı Mariner 9‘un Kızıl Gezegen’in yüzeyindeki kurumuş ırmak kanallarını ve taşkın yataklarını görüntülemesinden bu yana biliniyor. Çeşitli Mars keşif araçları, suda oluşan jarosit üzere sülfür içeren bileşikler halinde mineralojik deliller da buldu. Keşif araçları ve yörünge araçları ayrıyeten milyarlarca yıllık ırmak kanallarındaki tortuların oluşturduğu sırtları da tespit etmiş durumda. Bununla birlikte, bank ve burun yer biçimlerinin tanımlanması, ırmakların düşünülenden daha yaygın olduğunu gösteriyor. Bunlar dik yamaçlar ve sığ ‘banklar’ ile ‘burun’ ismi verilen kısaltılmış sırtların dönüşümlü bir karışımı olarak tabir ediliyor. Irmaklar tarafından kanallara bırakılan tortul materyalin daha sonra, muhtemelen hakim rüzgarlar tarafından bir tarafta aşındırılmasıyla oluşuyorlar.
Araştırma takımı bilgisayar modellerini Curiosity’nin kraterlerin içindeki bank ve burun yer formlarının imajları ve 25 yıl evvel petrol şirketleri tarafından çekilen Meksika Körfezi‘nin altındaki deniz tabanındaki tortul ana kaya katmanlarının üç boyutlu taramaları üzerinde eğitti. Eğitilen model daha sonra bu tip bir oluşumu simüle etti. Curiosity daha önce 154 km genişliğindeki Gale kraterinin sıvı suyla dolu olduğunu tespit etmişti. Bank ve burun yer hallerinin ırmaklar tarafından oluşturulduğunun keşfedilmesi, Gale kraterinin içindeki su kütlesinin yapısı hakkında da birtakım ipuçları veriyor.
