MIT araştırmacıları, meme kanseri hastalarının hayatta kalma oranını artırmayı amaçlayarak giyilebilir ultrason cihazı geliştirdi. Bu yeni aygıt, sütyen içine yerleştirilebiliyor ve göğüs kanseri riski yüksek olan hastaların tertipli olarak izlenmesine imkan tanıyor. Meme kanseri, erken evrelerde teşhis edildiğinde neredeyse yüzde 100 hayatta kalma oranına sahipken, daha ilerlemiş etaplarda bu oran yüzde 25’e kadar düşebiliyor. Geliştirilen bu ultrason aygıtı, hastaların tümörleri şimdi erken aşamalardayken tespit edebilmesine imkan sağlıyor. Bilhassa, rutin mamogramlar ortasında göğüs kanseri riski yüksek olan hastalar için büyük kıymet taşıyor.
Meme kanserinin tespitinde çığır açıcı yöntem
Doçent Dr. Canan Dağdeviren liderliğindeki MIT araştırmacıları, göğüs kanseri hastaları için genel hayatta kalma oranını güzelleştirme umuduyla, insanların tümörleri şimdi erken aşamalardayken tespit etmelerini sağlayabilecek giyilebilir bir ultrason aygıtı tasarladılar. Geliştirilen aygıt bilhassa rutin mamogramlar ortasında meme kanserine yakalanma riski yüksek olan hastalar için son derece değerli olabilir. Yapılan çalışmada araştırmacılar, tıbbi görüntüleme merkezlerinde kullanılan ultrason problarıyla karşılaştırılabilir çözünürlükte ultrason imajları elde edebildiklerini gösterdiler.
MIT Media Lab’de doçent olan ve çalışmanın kıdemli muharriri Canan Dağdeviren, “Ultrason teknolojisinin form faktörünü konutunuzda kullanabileceğiniz halde değiştirdik. Taşınabilir, kullanımı kolay ve göğüs dokusunun gerçek vakitli, kullanıcı dostu bir halde izlenmesini sağlıyor” dedi. Bu projenin geç evre göğüs kanseri teşhisi konan ve 49 yaşında vefat eden teyzesi Fatma Çalışkanoğlu’ndan ilham alan Canan Dağdeviren tarafından başlatıldığının da altını çizelim. Dağdeviren, cihazın birinci taslağını da yakınının baş ucunda çizdi.
Araştırmacılar, aygıtı bir bayan denek üzerinde test ettiler ve çapı 0,3 santimetreye kadar olan kistleri tespit edebildiler. Aygıtın klâsik ultrasonla misal çözünürlüğe sahip olduğu ve 8 santimetreye kadar derinlikte görüntüleme yapabildiği görüldü. Giyilebilir ultrason bandı, göğüs kanseri riski yüksek olan bireyler tarafından konutta kullanılabilecek ve tertipli taramalara erişimi olmayanlara da yardımcı olabilecek halde tasarlandı. Araştırmacılar, manzaraların vakit içinde nasıl değiştiğini tahlil etmek için yapay zeka tabanlı bir iş akışı geliştirmeyi umuyorlar. Ayrıyeten, ultrason teknolojisinin bedenin öteki bölgelerini taramak için de uyarlanması planlanıyor.
Agresif tümörleri tespit edebiliyor
Öte yandan sistemli olarak planlanan mamografiler ortasında gelişen göğüs tümörleri – aralık kanserleri olarak bilinir – tüm göğüs kanseri olaylarının yüzde 20 ila 30’unu oluşturuyor. Bu tümörler rutin taramalar sırasında bulunanlardan daha agresif oluyorlar. Dağdeviren, “Amacım aralık kanseri geliştirme mümkünlüğü en yüksek olan şahısları gaye almak. Daha sık tarama ile amacımız hayatta kalma oranını yüzde 98’e çıkarmak.” tabirlerini kullandı.
Dağdeviren, teşhis sutyeni vizyonunu gerçeğe dönüştürmek için, kullanıcının istediği vakit görüntüleme yapabilmesine imkan tanıyan minyatür bir ultrason tarayıcı tasarladı. Bu tarayıcı, tıbbi görüntüleme merkezlerinde kullanılan birebir cins ultrason teknolojisine dayanıyor, lakin araştırmacıların ultrason tarayıcısını minyatürleştirmelerine imkan tanıyan yeni bir piezoelektrik malzeme içeriyor.
Aygıtı giyilebilir hale getirmek için araştırmacılar, bal peteği gibisi açıklıkları olan esnek, 3D baskılı bir yama tasarladılar. Mıknatıslar kullanılarak bu yama, ultrason tarayıcısının cilde temas etmesini sağlayan açıklıklara sahip bir sütyene takılabiliyor. Ultrason tarayıcı, altı farklı pozisyona hareket ettirilebilen küçük bir izleyicinin içine yerleştirilerek tüm göğsün görüntülenmesine imkan tanıyor. Ultrason bilgilerinin görüntülenmesi için araştırmacıların şu anda tarayıcılarını görüntüleme merkezlerinde kullanılan ultrason makinesine bağlamaları gerekiyor. Fakat grup halihazırda görüntüleme sisteminin yaklaşık bir akıllı telefon boyutunda olması için minyatürleştirilmiş bir versiyonu üzerinde çalışıyorlar.
Giyilebilir ultrason bandı birebir vakitte tekrar tekrar kullanılabiliyor. Hasebiyle araştırmacılar, göğüs kanseri açısından yüksek risk altında olan ve sık taramadan faydalanabilecek bireyler tarafından meskende kullanılabileceğini düşünüyor. Ayrıyeten taramaya nizamlı erişimi olmayan bireylerde kanser teşhisine de yardımcı olabilir.
Massachusetts General Hospital’da göğüs kanseri cerrahı olan ve tıpkı vakitte çalışmanın muharrirlerinden biri olan Tolga Özmen, “Meme kanseri bayanlar ortasında en yaygın kanserdir ve erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir. Görüntüleme ve erken teşhisin önündeki en büyük manilerden biri, bayanların bir görüntüleme merkezine gidip gelmek zorunda kalmasıdır. Bu uyumlu ultrason bandı, bayanların bir görüntüleme merkezine gitme muhtaçlığını ortadan kaldırdığı için son derece umut verici bir teknoloji.” ifadelerini kullandı.
