NASA, insanlığın en uzak uzay aracı Voyager 1’deki sorunu buldu

Dünya’dan 24,3 milyar kilometre uzaklıkta yoluna devam eden insanlığın en uzak cismi Voyager 1 ile aylardır iletişim sağlanamıyor. Birinci olarak 14 Kasım 2023’te fark edilen bilgisayar arızası nedeniyle Voyager 1 ile sağlıklı bir irtibat kurulamadığı açıklanmıştı. NASA tarafından yapılan yeni bildirime nazaran Voyager 1 uzay aracı için ufukta umut belirmiş olabilir. Çünkü NASA mühendisleri tuhaf anomalinin nedenini saptadılar ve artık sorunu çözebileceklerini düşünüyorlar.

Sorunun kaynağı tespit edildi

NASA’nın Jet İtki Laboratuvarı’ndaki (JPL) mühendisler Voyager 1 uzay aracının uçuş bilgi sistemindeki (FDS) bozuk bir bellek donanımı nedeniyle anlamsız datalar gönderdiğini düşünüyor. NASA’dan yapılan yeni açıklamaya nazaran mühendis ekibi, FDS belleğinin etkilenen kısmının bir kısmını depolamaktan sorumlu olan çipin çalışmadığından şüpheleniyor.

NASA’nın Voyager uzay aracındaki FDS bilgisayarının 1970’lerden kalma taranmış bir fotoğrafı.

FDS, uzay aracının sensör ağından bilim ve mühendislik bilgilerinin toplanmasından ve daha sonra bu bilgilerin ikili kod biçiminde (birler ve sıfırlar dizisi) tek bir bilgi paketinde birleştirilmesinden sorumlu. FDS tarafından derlenen bu bilgiler ise Telemetri Modülasyon Birimi (TMU) ismi verilen farklı bir bileşen aracılığıyla Dünya’ya gönderiliyor.

Voyager 1, aylardır FDS ve TMU ünitelerinin birbiriyle bağlantı kuramadığı için büyük bir bağlantı sorunu yaşıyor. Bu sorun nedeniyle TMU, Dünya’ya daima tekrarlayan nizamda datalar gönderiyor. NASA, geçtiğimiz ayın başlarında Voyager 1’e gönderdiği komutlar ile FDS’deki bozuk kısmı saptamayı amaçlamıştı. Belirtilenlere nazaran NASA mühendisleri bu emellerine ulaştı ve sorunun spesifik kaynağını tespit edebildi.

NASA bir tahlil için umutlu

NASA yaptığı açıklamada, Voyager 1’den gelen datalar sonucunda FDS sisteminde bulunan belleğin yaklaşık yüzde 3’ünün bozulduğunu ve bu nedenle bilgisayarın olağan süreçleri yerine getiremediğini bildirdi. Sorunun kaynağını tespit eden mühendisler artık, FDS’nin bozuk bellek donanımı olmadan normal bir halde çalışması için bir yol bulmaya çalışıyor.

Bununla birlikte mühendisler meseleye neyin yol açtığını kesin olarak belirleyemiyor. Lakin iki mümkünlük var: Çipin uzaydan gelen enerjik bir partikül tarafından etkilenmiş olabileceği ya da 46 yıllık ömrünün sonuna gelmiş olabileceği. NASA, haftalar ya da aylar sürecek olsa da, FDS’nin kullanılamaz bellek donanımı olmadan olağan bir halde çalışması için bir yol bulabileceği konusunda iyimser.

1977 yılında fırlatılan Voyager 1 uzay aracı Satürn ve Jüpiter’e, ondan çabucak sonra fırlatılan ikiz uydu Voyager 2 ise Uranüs ve Neptün’e gerçek yola çıktı. Her ikisi de Güneş tarafından oluşturulan ve heliosfer ismi verilen baloncuğun dışına çıkarak yıldızlararası uzayda ilerlemeye devam ediyorlar. Voyager 1 halihazırda Dünya’dan 24,3 milyar kilometre yani ışık suratı ölçeğinde 22 saat 34 dakika uzakta. Münasebetiyle Voyager 1’e gönderilen rastgele bir komutun araca ulaşması ve cevabın Dünya’ya gelmesi 45 saatten fazla sürüyor.