NASA’nın Solar Dynamics Observatory (Güneş Dinamikleri Gözlemevi) son 24 saat içerisinde üç adet üst seviye X sınıfı Güneş patlaması (veya Güneş püskürtüsü) tespit etti. Birinci ikisi yedi saat ortayla meydana gelirken sırasıyla X1.9 ve X1.6 olarak derecelendirildiler. Mevcut 11 yıllık Güneş döngüsünün en güçlüsü olan üçüncüsü ise X6.3 olarak derecelendirildi. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi ve NASA süreksiz bozulma yahut büsbütün sinyal kaybı ikazında bulundu. Güneş patlaması nedir?
Güneş patlamaları, Güneş püskürtüsü yahut radyasyon patlamaları A, B, C, M ve X olarak 5 kategoriye ayrılıyor. M ve X sınıfı patlamalar ise en tehlikeli olanları olarak raporlanıyor. Bu aktiviteler genellikle Güneş lekelerinden kaynaklanıyor. Güneş lekeleri 11 yıllık Güneş döngüsünün doruğuna yakın vakitlerde daha fazla oluşuyor. Şu anki 25 numaralı döngünün bu yıl doruğa ulaşması bekleniyor. Ne kadar çok Güneş lekesi olursa, Güneş patlamaları için o kadar çok fırsatın doğduğu belirtiliyor. Güneş patlamaları, elektrik şebekelerini ve navigasyon sinyallerini bozabilirken uzay araçları ve astronotlar için risk oluşturabilir. Kısa dalga radyo kesintisine neden oldu
Güneş patlamalarıyla birlikte bunlara eşlik eden koronal kütle atımları (Taçküre kütle atımı – CME) da oluşuyor. CME’ler sistem boyunca ve Dünya’da atmosferik olaylara neden olabiliyor. X sınıfı Güneş patlamalarının üçü de Dünya’da (Hwaii ve Avustralya) kısa dalga radyo bağlantısında kesintiye neden olsa da üç patlama da bir CME oluşturmadı. Radyo kesintisinin yaşandığı yerlerde 30 MHz’in altındaki tüm frekanslarda sinyal kaybı yaşandı. Spaceweather.com’a nazaran patlamaların yaşandığı Güneş lekesinin önümüzdeki günlerde Dünya’ya yönelik daha fazla patlamaya yol açabilir. Raporda, her bir patlamada ortaya çıkan ağır ultraviyole radyasyonun Dünya atmosferinin üst katmanlarının iyonlaşmasına yol açtığı ve bunun da irtibat kesintilerine neden olduğu belirtiliyor.
Güneş döngüsünün doruğuna yaklaşıyoruz
Güneş’te yaşanan aktiviteler, yıldızının doğal yaşamanın bir parçasıyken yaklaşık her 11 yılda bir gerçekleşen Güneş’in manyetik kutuplarının yer değiştirmesi sırasında sıklaşırlar. Bu döngü uzay havasını ve Güneş sistemimizdeki gezegenleri kıymetli ölçüde tesirler. Bu 11 yıllık döngü iki ana evreden oluşuyor: Azamî ve en az. Azamî evresindeyken Güneş lekeleri ve Güneş patlamalarında artış gözlenir. 2024 yılı içinde Güneş azamisine ulaşılması beklendiğinden bu tip olayların daha sık yaşanacağının altı çiziliyor. Yaşanabilecek güçlü patlamalar ve CME’ler sonucunda kutuplarda yahut gezegenin alt kısımlarında kuzey ışıklarının görülmesi bekleniyor.
