Uluslararası Güç Ajansı (IEA) tarafından COP28 iklim doruğu öncesinde yayınlanan özel bir rapor, fosil yakıt sanayisinin nasıl daha sorumlu bir yaklaşım benimseyebileceğini ve yeni güç iktisadına nasıl olumlu katkıda bulunabileceğini ortaya koyuyor. Petrol ve gaz dalı şu anda global temiz güç yatırımlarının yalnızca %1’ini oluşturuyor. Petrol ve gaz sanayisi, iklim değişikliğine “çare” olarak karbon yakalamaya bel bağlamış durumda. IEA’nın yeni raporu bu fikri çürütüyor ve gerçek tahliller sunuyor. Diğer bir deyişle, fosil yakıt sanayisinin büyük ölçekli karbon yakalama ile değil, vakit kaybetmeden yenilenebilir güçler kervanına katılması gerekiyor.
Karbon yakalama gerçekçi değil
Hem petrol hem de gaz için global talep, 2025’te olmasa bile 2030’da zirveyi görecek. Hükümetler ulusal güç ve iklim taahhütlerini tam olarak yerine getirirlerse, talep 2050 yılına kadar bugünkü düzeyin yüzde 45 altına düşecek. Petrol ve gaz kullanımının 2050 yılına kadar yüzde 75 azaltılma amaçları dışardan bakınca güzel olsa da işin bir de nakdî boyutu var. İklim maksatlarına ulaşılması için temelinde devasa güç şirketlerinin bugünkü değerinin (6 trilyon dolar) %25 kadar azalabileceği ortaya konuyor. İklim maksatlarına ulaşılırsa ve dünya global ısınmayı 1.5C ile sınırlama yolunda ilerlerse bu oran %60’a kadar çıkabilir.
IEA ayrıyeten karbon yakalamanın fosil yakıt sanayisi tarafından statükoyu korumak için bir destek noktası olarak kullanılamayacağına dikkat çekiyor. Petrol ve doğal gaz tüketiminin bugünkü siyasetler çerçevesinde öngörüldüğü formda gelişmesi halinde, sıcaklık artışının 1.5C ile sonlandırılması için 2050 yılına kadar, 23 milyar tonu direkt havadan yakalama yoluyla olmak üzere, 32 milyar ton karbonun kullanım yahut depolama emeliyle yakalanması gerekecek. Rapora nazaran bu teknolojilere güç sağlamak için gereken elektrik ölçüsü, dünyanın bugünkü elektrik talebinin tamamından daha fazla. Hasebiyle karbon yakalama, en azından kritik süreçte ana gaye olmamalı. Basitçe söylemek gerekise; karbon üretmezsek, karbon yakalamak zorunda da olmayız.
Çözüm yenilenebilir enerji
Rapor aslında fosil yakıt sanayisine onların birer “enerji şirketi” olduklarını ve buna nazaran hareket etmelerini öneriyor. Yani bu firmaların maksadı güç üretmek, bu enerjiyi fosil yakıtlardan üretmek değil. Rapor, maliyetli olsa da bölümün birçok iş istikametini değiştirmesi gerektiğini belirtiyor.
Ayrıca, petrol ve gazın üretimi, taşınması ve işlenmesi, global güç kaynaklı emisyonların yaklaşık %15’ine neden oluyor. Bu oran tek başına ABD’nin güç kaynaklı tüm emisyonlarına denk. Global ısınmanın 2050 yılına kadar 1.5C ile sonlandırılması için fosil yakıt sanayisinin emisyonlarının 2030 yılına kadar %60 oranında azaltılması gerekiyor.
Bununla birlikte petrol gaz sanayisi 2022 yılında pak güce yaklaşık 20 milyar dolar yahut toplam sermaye harcamalarının kabaca %2,5’i oranında yatırım yapmış durumda. IEA, gayelerin tutturulması için bu oranın 2030 yılına kadar yüzde 50 düzeyine çıkarılması gerektiğinin altını çiziyor.
