Bloomberg, Getir’in yükselişi ve düşünü yazdı

2015 yılında Nazmi Salur, Serkan Borançılı ve Tuncay Tütek tarafından “hızlı teslimat” mottosuyla kurulan Getir, son vakitlerde şiddetli bir periyottan geçiyor. Firma, süratle büyüyerek girdiği pazarlardan arka arda çıkarken tıpkı vakitte en büyük yatırımcısı Mubadala ile de bir cins çekişme içerisinde. 

Getir’in pahası yüzde 80 düştü

Bir vakitler 11,8 milyar dolar kıymete ulaşan ve pandemi devrinde süratle büyüyen Getir, geçtiğimiz haftalarda Türkiye’ye odaklanmak için Hollanda, İngiltere, ABD ve Almanya’daki faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Süreç içerisinde Sequoia Capital ortağı Michael Moritz, Mubadala Investment Co., Sequoia Capital ve Tiger Küresel üzere yatırımcıları kendine çeken teşebbüsün en yakıt tarihli değerlemesi ise 2,5 milyar dolarla tamamlanmıştı. Artık ise Bloomberg, Getir’in süreç içerisinde neler yaşadığını yazdı.

Bilindiği üzere Getir, pandemi devrinde patlayan öteki gelecek vaat eden teşebbüsler üzere süratli gelir elde etmek ve büyümeyi sürdürmek için küresel pazarlara açılma kararı aldı. Şirket, Avrupa ve ABD’ye süratle yayıldı ve buralarda ana rakiplerini satın aldı. Getir, 2020’de önemli yatırımlar çekerken birebir vakitte BLOK, MOOV, Weezy, Gorillas, FreshDirect ve n11 üzere firmaları satın alarak tıpkı vakitte bir yatırımcı da oldu.

Fakat pandemi bitip ekonomiler olağanlaşmaya başladığında ve faiz oranları yükseldiğinde Getir’in iş modelinin de sarsılmaya başladığı belirtiliyor. Sonrasında ise Getir’in girdiği pazarlardan teker teker çıkmaya ve birtakım yatırımlarını da elinden çıkarmak zorunda kaldığı söz ediliyor. Firma, geçtiğimiz yılın ortalarında Fransa ve İspanya‘dan, geçtiğimiz haftalarda ise İngiltere, Almanya, Hollanda ve ABD’den çekildiğini duyurmuştu.

Getir girdiği tüm pazarlardan çekilirken şimdilerde bir yeniden yapılanma süreci başlatmış durumda. Bu süreç için Abu Dabi’nin hâkim varlık fonu Mubadala, firmanın en büyük destekçisi olmak istiyor. Aktarılanalra nazaran Mubadala, G Squared ile birlikte yapılanma sürecine 200 milyon dolar ayırıyor. Lakin Getir bu finansmandan direkt değil dilimler haline faydalanacak. Yani finansmanın, Getir’in birtakım amaçlara ulaşmasına bağlı olduğu söyleniyor.

Yatırımcılar ve yöneticiler ortasında çekişme

Getir’in büyük yatırımlar alması, akabinde Avrupa ve ABD’ye açılması fakat buradaki pazarlarda elde edilen gelirin şirketin toplam gelirinin yalnızca yüzde 7’sini oluşturması elbette bir başarısızlık. Lakin Getir’in bu başarısızlığı açıkça yeterli bir biçimde tahlil edilmemiş satın almalar ve girilen pazar dinamiklerinin anlaşılamamış olmasından kaynaklanıyor.

İşçilik ve işletme maliyetlerinin düşük olduğu Türkiye’de başarılı olan Getir, tıpkı başarıyı Avrupa’da sergileyemedi. Burada çalışan maliyetlerinin yüksek olması bir yana kültür farklılığının da tesiri yadsınamaz. Süratli teslimat pandemi devrinde herkes için tek seçenek olsa da pandemi artık yok ve Avrupalıların süratli teslimata olan eğilimi düşüyor.

Bloomberg’e nazaran şirketin milletlerarası yöneticileri Getir’in 10 dakikada teslimat üzere sıkı gayeleri yumuşatması, bunun daha uzun teslimat müddetleriyle sonuçlansa bile maliyetleri düşürebileceği ve hatta siparişleri artırabileceğini aktarmış. Fakat Salur ve öteki Türk yöneticiler teslimat müddetlerinin düşük kalması konusundaki fikirlerini değiştirmemiş. Hasebiyle maliyetleri düşüremeyen Getir, finansal manada, “para yakmaya” devam etmiş. Belirtilenlere nazaran Getir, 2023 yazına kadar Fransa, İtalya, Portekiz ve İspanya’dan çıktı ve ayda yaklaşık 50 milyon dolar nakit yaktı.

Haliyle bu başarısızlık durumu yatırımcılar ve Getir’in yönetici takımı ortasında da birtakım uyuşmazlıklar doğurmuş. Hatta, T24’ün haberine nazaran Mubadala’nın, kurucu ve CEO Nazmi Salur’a işten ayrılması ve misyonunu Derya Erdemli’ye bırakması konusunda baskı yaptığı belirtiliyor.

Son durumda Getir’in ana önceliği, finansal performansının daha güçlü olduğu ve tüketicilere bankacılık ve teslimat üzere ek hizmetleri daha uzun bir geri dönüşle satabileceği Türkiye. Firma bir yandan da BiTaksi gibi kimi ünitelerini de satmayı değerlendiriyor.

Tüm bunlara karşın Getir değerli fırsatları kaçırdı desek yanlış olmaz. Çünkü Getir’in bu güç periyoda girmesinden evvel İngiltere’deki teslimat teşebbüsü Jiffy, birdenbire süratli teslimat işini bırakarak yazılım geliştirmeye yöneldi, ABD’li Fridge No More ansızın kepenkleri indirdi, Rusya takviyeli Buyk iflas etti. Tüm bunlar Getir’e dalda bir sorun olduğunun sinyalini veriyordu ancak bunlar görülemedi.