Jeomühendislik: Yeni gemicilik kuralları sıcaklıkların artmasında rol oynuyor
  1. Anasayfa
  2. Teknoloji

Jeomühendislik: Yeni gemicilik kuralları sıcaklıkların artmasında rol oynuyor

0
Nisan ayından bu yana yaşanılan radikal sıcaklıklar bilhassa okyanuslar için eşi gibisi görülmemiş tehditler savuruyor. Dünyanın en büyük resiflerine konut sahipliği yapan Atlantik Okyanusu hiç olmadığı kadar ısınmış durumda. Bunun sonucu olarak ise kimi resifler ağardı, deniz kuşlarının toplu mevti gerçekleşti ve birebir vakitte ısınan sular, global ısınmayı da artırdı.

Sıcaklıklar tepe yapmadı bile

Kuzey Atlantik yıllardır dünyanın öbür bölgelerine nazaran daha yavaş ısınıyordu. Fakat şimdilerde ısınma suratını artırdı. Geçtiğimiz ay deniz yüzeyi 25°C’lik rekor bir sıcaklığa ulaştı – 2020’de kaydedilen bir evvelki en yüksek sıcaklıktan neredeyse 1°C daha sıcak – ve sıcaklıklar şimdi zirve yapmadı bile. NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde atmosfer fizikçisi olan Tianle Yuan, “Bu yıl çılgın bir yıl oldu” diyor.

Bu eğilimin açık ve birincil itici gücü, okyanusların daima olarak emdiği ısıyı hapseden sera gazları. Bir başka tesir de son zamanlardaki hava durumu, bilhassa de bulut oluşumunu baskılayan ve okyanusların Güneş’te pişmesine müsaade veren sakin yüksek basınç sistemleri.

Ancak araştırmacılar artık istenmeyen sonuçlar kategorisine girebilecek bir öbür faktörün farkına varıyor: gemi izleri olarak bilinen bulutlar. Bu bulutlar şimdilerde ise pek yoklar.

İstemeden jeomühendislik yaptık

Birleşmiş Milletler’in Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından 2020 yılında uygulamaya konulan düzenlemeler, gemilerin kükürt kirliliğini yüzde 80’den fazla azalttı ve dünya çapında hava kalitesini yüzde 10 oranında düzgünleştirdi. Bu azalma tıpkı vakitte sülfat partiküllerinin gemilerin akabinde gelen ve gezegenin soğumasına yardımcı olan bariz alçak, yansıtıcı bulutları tohumlama ve parlatma tesirini de azalttı. Scripps Oşinografi Enstitüsü’nde atmosferik fizikçi olan Duncan Watson-Parris, 2020 IMO kuralının “Büyük bir doğal deney” olarak nitelerken “Bulutları değiştiriyoruz.” ifadelerini kullandı.
Birkaç yeni araştırma, gemi izlerinin sayısının kıymetli ölçüde azalmasıyla gezegenin daha süratli ısındığını ortaya koydu. Bu eğilim, deniz trafiğinin bilhassa ağır olduğu Atlantik’te daha da artıyor. Florida Eyalet Üniversitesi’nden atmosfer bilimci Michael Diamond, bu durumun, dünyanın her yıl hayli büyük bir volkanik patlamanın soğutma tesirini birdenbire kaybetmesi üzere olduğunu söylüyor.
IMO kurallarının yarattığı doğal deney, iklim bilimcilere, yanlış tarafta işleyen bir jeomühendislik planını incelemek için ender bir fırsat sunuyor. Nitekim de, global ısınmayı yavaşlatmak için deniz bulutlarını parlatma ismi verilen bu tıp bir strateji, gemilerin bulutları daha yansıtıcı hale getirmek için havaya tuz parçacıkları enjekte etmesini öngörüyor.

Sülfat yahut tuz parçacıkları, buharın damlacıklar halinde ağırlaşması için çekirdek oluşturarak bulutları tohumlar. Tohumlar ayrıyeten daha küçük, daha çok sayıda damlacıklar oluşturarak mevcut bulutları daha beyaz ve parlak yapar. Bu da güneş ışınlarını yansıtıcı bir etki oluşturuyor.

Washington Üniversitesi’nden atmosfer bilimci Robert Wood, değişikliklerin bununla da kalmadığını söylüyor. Daha küçük damlacıkların başkalarıyla birleşme mümkünlüğünün daha düşük olduğunu ve potansiyel olarak yağışı bastırdığını belirtiyor. Bu da bulutların boyutunu artıracak ve parlaklık tesirine katkıda bulunacaktır. Fakat modelleme tıpkı vakitte daha büyük bulutların kuru havayla karışma mümkünlüğünün daha yüksek olduğunu ve bunun da yansıtma gücünü azaltacağını gösteriyor.

Kısaca, gemi nakliyeciliğinde bulunan kükürtlü fosil yakıtlar temelinde ısınmanın birçoklarını süreksiz olarak maskeleyerek dünyayı global ısınmanın var olmadığına ikna etti. Akıllara “ısınmayı önlemek için kükürt püskürtmeye devam edelim” önermesi gelebilir fakat atmosfere kükürt püskürtmek sıcaklığı düşürmenin yanı sıra gökyüzünü beyaza çevirebilir, hava nizamını değiştirebilir, sıtmanın yayılmasını artırabilir, ozon katmanını tüketebilir ve bitkilerin büyümesi için muhtaçlık duyduğu ışığı engelleyebilir. Ve, bulutları beyazlaştırmanın da bir hududu var ve bir atmosfer çöküşü riski da mevcutta var.

IMO 2020 yönetmeliğinin yürürlüğe girmesinden bu yana geçen hudutlu müddet nedeniyle, sülfür emisyonlarındaki bu kıymetli azalmanın uzun vadeli tesiri ise hala meçhuldür. 

Reaksiyon Göster
  • 0
    alk_
    Alkış
  • 0
    be_enmedim
    Beğenmedim
  • 0
    sevdim
    Sevdim
  • 0
    _z_c_
    Üzücü
  • 0
    _a_rd_m
    Şaşırdım
  • 0
    k_zd_m
    Kızdım

info@teknovivo.com

Yazarın Profili
Paylaş

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir