“Killed by Google”: Google Arama açıkça ölüyor, ama neden?

Bundan on beş yahut yirmi yıl öncesinde olduğunuzu ve tüplü bir ekrana sahip masaüstü bilgisayarınızda süratli bir Google araştırması yaptığınızı düşünün yahut hatırlayın… Fark edeceksiniz ki o yıllarda yaptığınız aramalar son derece dengeli ve isteneni veren mavi linklerle sonuçlanıyordu. Fakat günümüzde, bilhassa son birkaç yılda, Google artık o denli bir yer değil. Aradığınız bir şeyi bulmak birden fazla vakit epeyce güç. Pekala, bu neden oluyor? Ortadan onlarca yıl geçmişken ve teknoloji radikal ölçüde gelişmişken aradığımızı bulmak neden bu kadar sıkıntı? Bunun en kolay yanıtı Google Arama’nın ölüyor oluşu olabilir.

Google’ın öldüğünü nereden anlıyoruz?

Google’ın neden öldüğünün cevabı aslında yaptığınız arama sorgularında bâtın. Evvelce Google’da “örnek sorgu” formunda bir arama yapıyorduk. Günümüzde ise “örnek sorgu DonanımHaber” halinde bir arama yapıyoruz yahut güvendiğimiz bir öteki web sitesini aramamızın sonuna ekliyoruz. Global olarak baktığımızda, bu sona eklenen sözün “reddit” yahut “quora” olduğunu görüyoruz.

Bunu neden yapıyoruz? Aslında yanıt kolay; Google’ın arama sonuçlarına güvenmiyoruz ve kendi filtremizi kullanarak güvendiğimiz bir alana sorgularımızı indirgiyoruz. Zira biliyoruz ki, Google ve internetin çok büyük bir kısmı günümüzde “çöp” olarak tabir edilen külliyen gerçek dışı ve güvenilemeyecek kadar makus içeriklerle dolu.

Aslında durum düşünülenden daha da berbat. Sitelerde yayınlanan haberleri ve içerikleri otomatik olarak kopyalayan ve hiçbir şeyi değiştirmeden yayınlayan spam sitelerle kesinlikle karşılaşmışsınızdır. Google, vakit zaman o siteleri, içeriği çaldıkları web sitesinden daha üstlerde listeliyor…

Birtakım durularda ise Google, özgün içeriğinizi arama sonuçlarında göstermiyor bile. Bunun bir örneği çabucak üstteki görsel. “Uzaya giden bir astronot geri dönmeyeceğini söylerse ne olur?” isimli başlığa sahip bir içeriği 27 Ocak 2024’te yayınlamıştım.

Geçenlerde bu içeriğimi bulmam gerekti ve Google’a sözü sözüne başlığın tam halini yazdım. SERP’teki birinci sonuç Cumhuriyet’e aitti. Cumhuriyet, bu yazımızı kendi sitesinde noktası ve virgülüyle yayınlamıştı. Farklı olan şey ise DonanımHaber’deki “Uzaya giden bir astronot geri dönmeyeceğini söylerse ne olur?” isimli içeriğimiz SERP’te görünmüyor… Bu, bütünüyle saçmalık.

Bu örnek, Google’ın ölmekte olduğunun tahminen de en net göstergesi. O yüzden arama sonuçlarındaki reklamlara, SEO optimizasyonlu sitelere ve külliyen alakasız sonuçlar sıralayan ikinci ve üçüncü sayfalara değinmemize bile gerek yok.

Google bu mevzuda ne yapıyor?

Bu berbat durum hakkında elbette Google da haberdar. Firmanın bu sorunu çözmesi için özgün ve gerçek bilgiyi sağlayan platformlarla çok daha uygun entegre olması gerekiyor. Bu iştirakler, satın alma yahut farklı yollarla olabilir. Öte yandan Google temelinde bunu zati Reddit’i SERP’te (Arama Motoru Sonuç Sayfası) daha fazla göstererek ve onlarla resmi olarak paydaşlık kurarak yapıyor.

Peki Reddit’i aramalarda öne çıkarmak Google’ı daha “doğru” bir yer haline mi getiriyor? Aslında hayır. Reddit, nispeten özgün olsa da içerisinde yer alan bilgiler yanlışsız olmaktan uzak. Münasebetiyle Google’ın yapması gereken spam ve berbat tekliflerle dolu olan Reddit’i öne çıkarmak değil, özgün ve yanlışsız bilgiyi sunan, alanında uzmanlaşmış olan öbür yerleri öne çıkarmaktır. Reddit’i öne çıkarmak, bu gayede kolaya kaçmaktan öbür bir şey değil.

Google neden ölüyor?

Google’ın makus gidişatının gerisinde birkaç farklı neden var. Bunlardan birisi reklamlar. Reklamlar açıkça, arama yapanların birçok vakit aleyhine çalışan bir iş modeli. Bunun bu türlü olduğunu şahsen Google’ın kurucuları söylüyor. Sergey Brin ve Lawrence Page, 1998 yılında reklamcılık iş modelinin kullanıcılara kaliteli arama sonuçları sağlamakla birden fazla vakit örtüşmeyeceğini söylemişti: “…Ayrıca, reklam geliri ekseriyetle düşük kaliteli arama sonuçları sağlamak için bir teşvik sağlıyor.”

Bir öteki durum da SEO. Şayet binlerce insan Google Arama’da en üst sıralara çıkmak için bir yarış yapmak zorundaysa ve oyun alanı muhakkaksa arama sonuçlarındaki kalitenin düşmesi çok da şaşırtan olmamalı. Öteki bir neden de yapay zeka. Bu yapay zeka, Google’ın Arama’da kullandığı kendi “akıllı” algoritması. Olağanda bu algoritmanın sizin aradığınızı ve nitekim ne istediğinizi anlaması gerekir. Fakat bu çok da âlâ çalışmıyor, o denli değil mi? Birden fazla durumda aradığım şeyin, hakikaten aradığım şey olduğunu Google’a açıklamak için Tam Eşleşmeli Arama operatörünü yani çift tırnağı (“”) kullanıyorum. Halbuki Google’ın algoritması sizin niyetlerinizi ve amaçlarınızı sizden daha güzel bildiğine inanıyor. Tıpkı sorguyu yapan iki kişinin farklı arama sonuçları görmesinin bir nedeni de bu.

Google’ı öldüren adam

Google’ın berbata gidişi Sundar Pichai tarafından işe alınmış bir yönetici olan Prabhakar Raghavan’a da bağlanıyor. Onun hakkında yazılan “Google Arama’yı Öldüren Adam” makalesinde çarpıcı telaffuzlara yer veriliyor. Kaynakça kısmında bu ayrıntılı ve uzun yazıyı okumanızı tavsiye ederim lakin kısa bir özet isteyenler için buna kısaca değinelim.

Süreç, 2019 yılında, Google’ın reklam ekibinin arama gelirlerindeki düşüş konusunda alarm vermesiyle başlıyor. Google yetkilileri sorunu çözmek için süratlice toplantılar düzenliyor. Bu esnada Raghavan liderliğindeki reklam grubu ile Ben Gomes liderliğindeki arama grubu arasında kurumsal bir savaş başlıyor. Reklam grubu, arama kalitesini korumakla ilgilenmiyor ve büyüme ölçütlerine öncelik vermeye çalışıyordu. En nihayetinde ise bu savaşın kazananı Raghavan oldu ve 2020’de Arama’daki dizginleri ele geçirdi.

Raghavan, 2020’de Arama’daki dizginleri ele aldığından bu yana yapılan Google Arama’daki temel güncellemeler işleri basitçe daha da berbat hale getirdi. Bu tarihten sonra spam içeriklerde patlama yaşandı, kalite düştü, reklamlar sonuçların büyük kısmını kaplamaya başladı. Enteresandır, Raghavan, tıpkı vakitte Yahoo’da da 2005-2012 ortasında arama kısmının başındaki isimdi. Buradaki sonuç ise Yahoo’nun kesin vefatı olmuştu.

Sonuç olarak Google’ın mevcut halinde tek emel ticaret. Her şeyin ticarileşmiş olduğu bir yerde içeriğin yahut aradığınız şeyin beşerler yahut botlar (yapay zeka) tarafından üretilmiş olmasının bir kıymeti yok, herkes size bir şeyler satmak istiyor.

Eğer sahiden Galaxy S24’ü satın alan ve telefon hakkında kendi yorumlarını paylaşan gerçek insanları arıyorsanız, o vakit aramanızın sonuna güvendiğiniz bir topluluğu (örneğin; Galaxy S24 alınır mı dh forum) eklemeniz gerekecek.